Bağdadi İsmail Paşa kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Bağdadi İsmail Paşa kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Kitabiyat ve hal tercemesi mütehassıslarından ilim mücahidi, milletin faziletli kimselerinden, ahlaklı bir zat olup Irak’da Bağdad’a bağlı Süleymaniyelidir. Jandarma dairesi ikinci şube müdürlüğünden emekli olarak 1339 h. tarihinde (1920) Makrikoy (Bakirkoy)deki ikametgâhında vefat ederek köy Mezarlığına defn edilmiştir. İstanbul’da Bağdadi İsmail Paşa vasfı ile isimlendirilmiştir. Otuz beş seneye yaklaşan ilmi araştırmasının meyvası olmak üzere meydana getirdiği eseri (Esmaü’l-Müellifin ve Asaru’l-Musannifin) ile (izahu’l-Meknun fi’z-Zeyli Ala Keşfi’z-Zünun) ismin- deki (Keşfü’z-Zünun) zeylinden ibarettir.

Paşa merhumun tahkikatına göre, (Keşfü’z-Zünun); metinler, şerhler, haşiyeler ve ta’likatla Divan ve risalelerin toplamı 14.501 adet kitab ismini ihtiva etmektedir. Bu cümleden tahminen iki bin küsur adedi Arabacılar şeyhi olup 1187 (1774) de vefat eden İbrahim Efendi tarafından zeyl olarak ilave edilmişse de 1274 (1858) tarihinde Mısır’da basılması sırasında ayırt edilmeden karışık olarak basılmış ve İbrahim Efendi’nin zeyli nüshası meydanda bulunmadığından meçhul kalmıştır. (Keşfü’z-Zünun)un sonradan İstanbul’da basılan nüshası Mısır’da basılan nüshanın aynıdır.

Hanif-zade Ahmed Efendi’nin 1217 (1802) vefat tarihine göre (Asar-ı Nev) ünvanlı zeylinin ondan sonra yazılmış olması lazım geliyor. Bunun münderecatı ise 506 adettir.

Merhum Paşa’nın topladıkları (Keşfü’z-Zunun) zeyli on dokuz bine ulaşmıştı. (Esma ve Teracüm-i Müellifin) üç, (Keşfü’z-Zünun Zeyli) iki büyük cildden ibaret olup bugün ailesinin yanındadır.

Kaynak: Osmanlı Müellifleri, Bursalı Mehmed Tahir Bey, Meral Yayınevi, 3. Cilt.