Sosyoloji
Bafra ve Köylerinde Göçmen Ağzı
İlknur
Karagöz – Bafra ve Köylerinde Göçmen Ağzı
Karagöz – Bafra ve Köylerinde Göçmen Ağzı
Anadolu’nun çeşitli yörelerine değişik
zamanlarda Balkanlardan, Kafkasya’dan ve Asya’dan gelen göç dalgaları, ağız
coğrafyasını da etkilemiş ve yerli ağızların arasında birtakım ağız
adacıklarının meydana gelmesine sebep olmuştur.
zamanlarda Balkanlardan, Kafkasya’dan ve Asya’dan gelen göç dalgaları, ağız
coğrafyasını da etkilemiş ve yerli ağızların arasında birtakım ağız
adacıklarının meydana gelmesine sebep olmuştur.
Balkanlardan göç alan illerden biri de
Samsun’dur. Mübadele sonrası gelenlerin büyük bir bölümü özellikle Bafra ilçesi
ve köylerine yerleştirilmiştir.
Samsun’dur. Mübadele sonrası gelenlerin büyük bir bölümü özellikle Bafra ilçesi
ve köylerine yerleştirilmiştir.
1923’ten sonra, Balkanlarda, İmparatorluğun
eski tebaası içindeki Müslüman Türklerin bir kısmı ve Müslüman diğer bazı
halklar (Arnavutlar, Pomaklar) siyasî otorite değişikliği ve yeni yapılanmanın sonucu
olarak, Anadolu’ya göç etmek zorunda kaldılar (s. 414).
eski tebaası içindeki Müslüman Türklerin bir kısmı ve Müslüman diğer bazı
halklar (Arnavutlar, Pomaklar) siyasî otorite değişikliği ve yeni yapılanmanın sonucu
olarak, Anadolu’ya göç etmek zorunda kaldılar (s. 414).
Nedim İpek, Mübadele ve Samsun adlı
araştırmasında Ekim 1924 tarihinde Bafra Kazası dahilinde 7797 göçmenin
bulunduğunu, bunların 6279’unun mübadil olduğunu belirtmektedir.
araştırmasında Ekim 1924 tarihinde Bafra Kazası dahilinde 7797 göçmenin
bulunduğunu, bunların 6279’unun mübadil olduğunu belirtmektedir.
Mübadeleyle gelenler büyük ölçüde Aktekke,
Asar, Bakırpınarı, Cırıklar (Tütüncüler), Darboğaz, Çelikler, Çetirlik,
Derbend, Develi, Domuzağılı, Duhaçlı, Eldavud, Evrenuşağı, Gökçesu, Hızırilyas (Hıdırellez),
İkiztepe, Kapıkaya, Kaydalapa, Kostantinuşağı (Yeni Köy), Kuzalan, Selemelik ve
Sürmeli köylerine yerleştirilmiştir.
Asar, Bakırpınarı, Cırıklar (Tütüncüler), Darboğaz, Çelikler, Çetirlik,
Derbend, Develi, Domuzağılı, Duhaçlı, Eldavud, Evrenuşağı, Gökçesu, Hızırilyas (Hıdırellez),
İkiztepe, Kapıkaya, Kaydalapa, Kostantinuşağı (Yeni Köy), Kuzalan, Selemelik ve
Sürmeli köylerine yerleştirilmiştir.
Bulgaristan’dan göçler ilk olarak 1923- 1933
yılları arasında gerçekleşmiştir. 1929 yılında Bafra’nın Muamlı köyüne 50
aileden oluşan bir topluluk yerleştirildi. Kitlesel göçlerin yaşandığı
1934-1935 yıllarında 156 hane Darboğaz, Hotmeşe (?) ve Ağcaalan köylerine
yerleştirilmiştir.
yılları arasında gerçekleşmiştir. 1929 yılında Bafra’nın Muamlı köyüne 50
aileden oluşan bir topluluk yerleştirildi. Kitlesel göçlerin yaşandığı
1934-1935 yıllarında 156 hane Darboğaz, Hotmeşe (?) ve Ağcaalan köylerine
yerleştirilmiştir.
Haziran 1951’de 2363 göçmen vilayet dahilinde
iskan işlemlerinin tamamlanmasını bekliyordu. Bunların bir kısmı Bafra’nın
Gazipaşa ve İsaklı mahalleleri ile Harız, Sarı Köy, Gelemağrı, Domuzağı,
Martıkale, Dedeli, Kapıkaya, Selemelik, Kaydalapa, Bakırpınarı, Sürmeli,
Lengerli, Suğlaş, Gökçeağaç gibi köylerine yerleştirilmişlerdir.
iskan işlemlerinin tamamlanmasını bekliyordu. Bunların bir kısmı Bafra’nın
Gazipaşa ve İsaklı mahalleleri ile Harız, Sarı Köy, Gelemağrı, Domuzağı,
Martıkale, Dedeli, Kapıkaya, Selemelik, Kaydalapa, Bakırpınarı, Sürmeli,
Lengerli, Suğlaş, Gökçeağaç gibi köylerine yerleştirilmişlerdir.
Etnik kökeni farklı göçmen unsurlar
(Arnavutlar, Pomaklar) Türkçeyi burada yerleştikleri sosyal çevreden öğrenmişler
ve ana dillerini neredeyse unutmuşlardır.
(Arnavutlar, Pomaklar) Türkçeyi burada yerleştikleri sosyal çevreden öğrenmişler
ve ana dillerini neredeyse unutmuşlardır.
Balkanlardan Samsun’a göç konusu, tarih ilmi
açısından, Nedim İpek ve Önder Duman’ın araştırmalarıyla gün ışığına
çıkarılmıştır (s. 415).
açısından, Nedim İpek ve Önder Duman’ın araştırmalarıyla gün ışığına
çıkarılmıştır (s. 415).
Makale
içi kaynakça
içi kaynakça
Duman, Önder (2010), Rumeli’den Samsun’a Göç,
Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Samsun.
Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Samsun.
İpek, Nedim (2010), Selanik’ten Samsun’a Mübadiller,
Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür Yay. Samsun.
Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür Yay. Samsun.
İpek, Nedim (2000), Mübadele ve Samsun, TTK
Yay. Ankara.
Yay. Ankara.
İpek, Nedim (1999), Rumeli’den Anadolu’ya
Türk Göçleri, TTK Yay. Ankara
Türk Göçleri, TTK Yay. Ankara
—
Karagöz, İlknur. (2011), “İlknur Bafra ve Köylerinde Göçmen Ağzı,”
Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun,
Bildiriler Kitabı, Cilt: 1, s. 413-416, Samsun 2012
Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun,
Bildiriler Kitabı, Cilt: 1, s. 413-416, Samsun 2012