Edebi Şahsiyetler

Baba Tahir Üryan Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri, Hakkında Kısa Bilgi

BABA TAHİR ÜRYAN ( ? -1010)

İranlı sufi ve şair. Tasavvuf şiirinin önde gelen temsilcilerindendir.

Doğduğu yer ve yıl kesin olarak bilinmiyor. Kimi kaynaklarda Hemedanlı, kimilerinde Luristanlı olarak gösterilir. Kimi kaynaklar da 938’de doğduğunu belirtmektedir. Hemedan’da ölen Baba Tahir’in bir ziyaret yeri olan türbesi kentin kuzeybatısında, tepe üstündedir.

18.    ve 19. yy yazma antolojilerde Baba Tahir’in belirli dörtlükleri bulunuyordu. Kimi doğubilimcile-rin araştırmaları sonucunda yeni dörtlükleri ve kimi gazelleri bulundu.

Divan m&z, 296 dübeyt ile dört gazel vardır. Sonradan 62 dübeyt ile üç rubai eklenmiştir. Dörtlükler kafiyelerine göre alfabetik olarak sıralanmıştır. Kelimetü’l-Kısar adlı yapıtı Arapça’dır ve kısa sözler anlamına gelen yapıtta tasavvufi 368 vecize vardır. 23 bölüme ayrılan yapıt bilgi, marifet, akıl, nefs, dünya, sema ve zikir gibi konuları içerir. Sufiler arasında çok ilgi görmüştür. Yapıta Arapça, Farsça birçok şerhler yapılmıştır.

Baba Tahir, çoğu lirik ve tasavvufi olan şiirlerinde, serseri bir derviş hayatı sürdüğünü, yalnızlıktan acı çektiğini acılarını dindirmek için “fena”ya (yokluk) ulaşmak istediğini dile getirir. Dünya nimetlerinden ayrılmak bilmeyen asi kalbinden yakınır.

Baba Tahir’in yaşamı, veliliği ve kerametleri üstüne menkıbeler de yazılmıştır.

•    YAPITLAR: Divan, (ö.s.), H. Vahid Destgerdi (yay.), 1927; Kelimetü’l-Kısar, (ö.s.), 1927.

•    KAYNAKLAR: E. Heron Ailen, The Lament of Baba Tahir, 1902.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi