Azra Erhat

Azra Erhat. deneme ve inceleme yazarı, antik Yunan ve Roma dilleri uzmanı,filolog, arkeolog, çevirmen. 1915’te İstanbul-Şişli’de doğdu, 6 Eylül 1982’de İstanbul’da öldü.

İlk ve orta öğrenimini Belçika’da tamamladı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ni bitirdikten sonra Klasik Filoloji asistanı olarak göreve başladı. 1946 yılında doçent oldu. 1948’de aynı fakültedeki öğretim üyeleri Pertev Naili Boratav, Behice Boran, Adnan Cemgil, Niyazi Berkes’le birlikte üniversiteden uzaklaştırıldı. İstanbul’da çeşitli gazetelerde ve Milletlerarası Çalışma Bürosu’nda (ILO) çalıştı.

Yazılarının çoğu Yeni Ufuklar dergisinde yayımlandı. Bu derginin yazarlarından biri olan Erhat, bu dergi çevresinde gelişen hümanist anlayışın öncüleri arasında yer aldı. Batı uygarlığının kökenini ve Anadolu’ya dayandıran ve Anadolu kültürlerini bir bütün olarak gören Halikarnas Balıkçısı ile aynı görüşleri paylaştı ve aralarında derin bir yakınlık doğdu.

İlk çevirileri Tercüme dergisinde çıktı. Sofokles, Aristophanes gibi yazarların eserlerini Türkçeye kazandırdı. Özellikle eski Yunan klasiklerinden yaptığı çevirilerle tanınmıştır. A. Kadir ile birlikte gerçekleştirdiği İlyada ve Odissea çevirileri referans kabul edilir. A.Kadir ile çevirdikleri İlyada ve Odissea birinci cildi Habib Edib Törehan Bilim Ödülü’nü, üçüncü cildi Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü’nü aldı. 1977’de Hesiodos Eseri ve Kaynakları adıyla basılan kitabı Hesiodos üzerine bir araştırmayı ve Sabahattin Eyüboğlu ile yaptığı iki çeviriyi içeren önemli bir eserdir. Sabahattin Eyüboğlu’nun tüm yazılarını bir dizi halinde hazırlayan Erhat, denemelerinin bir bölümünü İşte İnsan – Ecce Homo ve Sevgi Yönetimi, gezi yazılarını Mavi Anadolu, Mavi Yolculuk kitaplarında toplamıştır. Bu üç isim (Erhat, Eyüboğlu ve Halikarnas Balıkçısı) bir arada “Mavi Yolculuk” terimini Türk ve dünya literatürüne kazandırdılar.

Kansere yakalanan Erhat, Londra’da tedavi gördü, ancak tedavi sonuçsuz kaldı. 6 Eylül 1982’de İstanbul’da vefat etti. İstanbul-Üsküdar Bülbüldere Mezarlığına defnedildi.

Eserleri

• Mavi Anadolu (1960) (Gezi Yazısı)
• Mavi Yolculuk (1962) (Gezi Yazısı)
• İşte İnsan-Ecce Homo (1969) (Deneme)
• Mitoloji Sözlüğü (1972) (Mitoloji)
• Mektuplarla Halikarnas Balıkçısı (1976) (Mektup)
• Sevgi Yönetimi (1978) (Deneme)
• Karya’dan Pamfilya’ya Mavi Yolculuk (1979)
• Troya Masalları (1981) (Çocuk Masalı)
• Osmanlı Münevverinden Türk Aydınına (Eleştiri)
• Gülleylâ’ya Anılar (Anı)
• Düşün Yazıları, Halikarnas Balıkçısı (Halikarnas Balıkçısı adına yayıma hazırlayan )

Çevirileri

• İlyada (1967) A. Kadir ile birlikte
• Odysseia (1970) A. Kadir ile birlikte
• Hesiodos, Eserleri ve Kaynakları (1977)- Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
• Eşekarıları, Kadınlar Savaşı ve Diğer Oyunlar, Aristophanes – Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
• Lysistrata Kadınların Savaşı, Aristophanes – Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
• Gargantua,François Rabelais – Sabahattin Eyüboğlu, Vedat Günyol ile birlikte
• Tepegözlerin Mağarasında, Homeros – A. Kadir ile birlikte
• Gül ile söyleşi, Homeros ( Yalnız Çeviri )
• Yedi Deniz, Piri Reis – A. Kadir ile birlikte
• Şölen – Dostluk, Platon – Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
• Zincire Vurulmuş Prometheus, Aiskhylos – Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
• Savaş Uçuşu, Antoine De Saint Exupery – ( Yalnız çeviri )
• Küçük Prens, Antoine De Saint Exupery (1968) – ( Yalnız çeviri )
• Dişi Kedi, Colette – ( Yalnız çeviri )
• Cicim, Colette – ( Yalnız çeviri )