Aziz Billah (Fatımi halifesi) Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

AZİZ BİLLAH (955-996)

Fatımî halifesi. Devleti en parlak dönemine ulaştırmıştır.

Ebu Mansur Aziz Billah, 11 Mayıs 955’te doğdu, 13 Eylül 996’da Bilbis’te öldü. Mısır fatihi el-Aziz’in oğludur. Babası ölünce Ocak 975’te resmen Mısır Fatımî Devleti’nin ilk halifesi oldu.

Sünnî Abbasîler’e karşı Şiîlik’i temsil eden Fatimîler’in beşinci halifesi olan Aziz Billah’ın saltanatı, iç olaylar bakımından oldukça sakin, dış olaylar yönünden ise hareketli geçti. Arabistan’da egemen olan Karmatiler, Suriye ile Mısır arasındaki toprakları ele geçirince Türk emiri Aftiğin, Abbasî hilafetini yeniden ilan etti. Bunun üzerine, Aziz Filistin’e yürüdü. Aftiğin’i yenerek tutsak etti (977). Ama, Şam üzerinde denetim kuramadı. Aftiğin’in danışmanlarından Karsam, Şam’da yeniden bağımsızlık ilan etti. Ancak başka bir görevle Remle’ye gönderilen Yaltiğin tarafından zorla oradan uzaklaştırıldı. Şam valiliğine Beğçur atandı.

Beğçur kısa sürede Rakka ve el-Rahbe’de üstünlük kurdu. Komşu emirlerle antlaşmalar yapıp durumunu sağlamlaştırmaya çalıştı. Humus’u, Büveyho-ğulları’ndan Bahaü’d-Devle ile Sadü’d-Devle’ye satmak istedi ama, sonuç alamadı. Bunun üzerine Sadü’d-Devle’nin elindeki Halep’i alabilmek için Aziz’den yardım istedi. Gücünü ve etkisini her tarafa yaymak isteyen Aziz, Suriyeli emirleri ve Trablus valisi Nezzal’i yardımcı olarak gönderdi. Ama, bunlar İsa b. Nestorius’un kışkırtması ile Beğçur’u yalnız bıraktılar. Beğçur yenilip idam edildi.

Aziz, beş yıl sonra Halep’e Mengütiğin komutasında bir ordu daha yolladı. Mengütiğin, Bizans’ın Antakya valisinin Halep’e gönderdiği güçleri bozguna uğrattı ve kenti on üç ay kuşatma altında tuttu (994). Bunun üzerine Bizans İmparatoru II. Basil, Bulgarlar’a karşı düzenlediği seferi erteledi ve Fatimîler üzerine yürüdü. Humus ve Şeyzer’i yağmaladı.

Aziz’in ordusu geri çekilip Bilbis’e geldi, yeni güç toplamaya başladı. Bu arada Fatimî gemilerinden on bir tanesi yanınca çarpışma gecikti. Aziz, savaş hazırlıkları yapılırken öldü.

Aziz, yaşamı boyunca büyük bir lüks içinde yaşadı. Gereksiz savurganlıkları yanında Kahire ve çevresinde birçok yeni cami, saray, köprü ve su kanalları yaptırdı. Yapılan bu işler hâzineye ağır gelmekte idi. Aziz, harcamaları karşılayabilmek için devlet mâliyesini sıkı denetimi altına aldı. Devlet görevlilerine belirli bir aylık bağladı. Ancak yazılı kâğıt karşılığında para verilmesi usulünü getirdi. Bu konularda kendisine Musevi asıllı Yakub b. Killis yardımcı oldu. Yakub ölünce yerine önce başkaları sonraları Hıristiyan asıllı İsa b. Nestorius geçti.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi