Edebi Şahsiyetler

Ayetullah Sümer Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

SÜMER, Ayetullah (1905-1979)

Türk, ressam. Natürmort ve portreleriyle tanınmıştır.

17 Nisan 1905’te İzmir’de doğdu, 9 Mart 1979’da İstanbul’da öldü. İlk ve ortaöğrenimini İzmir’de tamamladıktan sonra Fransa’ya giderek 1925-1928 arasında Marsilya Ticaret Okulu’na devam etti. Öğrenimini yaparken bir yandan da Theophile Berengier’ nin atölyesinde resim dersleri alıyordu. 1928’de devlet bursuyla Paris’e gitti. Orada P. Bauodin’in atölyesinde fresk çalıştı. 1938’de Türkiye’ye döndüğünde İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ne (bugün Mimar Sinan Üniversitesi) atandı ve bu kurumda fresk atölyesinin kurulmasını sağladı. 38 yıl fresk öğretmenliği yaptıktan sonra 1971’de emekliye ayrıldı.

Paris’te öğrenimde bulunduğu sıralarda Versail-les salonlarında yapıtları sergilendi ve 1932 tarihli Sedef Kabuğu ve Vazo adlı resmi gümüş madalya ile ödüllendirildi. 60’ıncı sanat yılını 1972’de İstanbul’da düzenlediği bir toplu sergiyle kutladı.

Ayetullah Sümer natürmortlarında bakır kaplar, işlemeli vazolar, üstü süslü ciltli kitaplar gibi geleneksel Türk motiflerine yer vermiştir. Bu yapıtlarında genellikle, koyu tonlar egemendir. Grileşmiş renkler ve konuyu belirleyen nesnelerin üstündeki açık-koyuluklar, fonla sürekli ilişki halindedir. Sümer’in resimlerindeki buğulu karanlık atmosfer bir bakıma karamsar ve içine dönük bir dünyanın simgesidir. Kalabalık bir kompozisyona yanaşmamış, biçimsel yalınlığı yeğlemiştir. Yalınlık, İstanbul görünümlerini konu aldığı manzaralarında ve kimi portrelerinde de görülür. Çoğunlukla Boğaziçi’ni ve geride görünen camilerle birlikte denizi betimlemiştir. Portrelerindeyse daha çok ünlü kişileri canlandırmıştır. Bunlarda fotoğraf etkileri gözlenir.

Ayetullah Sümer, kuşağının ressamlarının tersine, dönemin güncel sanat akımlarını izlememiş, resimlerini bilinen sanat kuralları çerçevesinde ve doğalcı (natüralist) bir tavırla oluşturmuştur.

• YAPITLAR (başlıca): Sedef Kabuğu ve Vazo, 1932; Bir İstanbul Manzarası, 1943, Resim ve Heykel Müzesi; Kitaplar Hayatın Masalı, 1951, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi; Bakır Kaplar, İstanbul Ressim ve Heykel Müzesi; ismet İnönü; Bakırlı Natürmort.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi