Avni (Yenişehirli) Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği, Hakkında Bilgi

AVNÎ [Yenişehirli] (1827-1884)

Osmanlı Divan şairi. Divan şiirinin son başarılı örneklerini vermiştir.

1826 ya da 1827’de Fener Yenişehiri’nde doğdu, 6 Ekim 1884’te İstanbul’da öldü. Asıl adı Hüseyin’dir. Ebubekir Sıdkı Paşa’mn oğludur. Öğrenimini nerede yaptığı bilinmiyor.

Abdurrahman Sami Paşa’nın Vidin valiliği sırasında kâtipliğini yaptı. İstanbul’a geldikten sonra Beşiktaş Mevlevihanesi şeyhi Nazif Dede’ye damat oldu. Mustafa Nuri Paşa’nın Bağdat valiliği ve Irak müşirliği sırasında divan katibi olarak yanında bulundu. Yaşamının son yıllarında Üsküdar Bidayet mahkemesi üyeliği yaptı.

19. yy’da Batı’mn etkisine giren Türk edebiyatında Divan şiirine karşı ilgi azalmaya başlamıştı. Birçok şair Batı’dan gelen nazım biçimlerini benimserken Avnî Divan şiiri geleneğinden ayrılmadı. Tasavvuf şiirinin güzel örneklerini verdi. Türkçe’nin yanında Farsça şiirler de yazdı. Divan’ının dışındaki yapıtları basılmamış olup, çoğu da tamamlanmamıştır.

Divan’ı Türkçe şiirlerini kapsar. Basılmış nüshası yazma nüshalarına göre çok eksik ve yanlışlarla doludur. Bazı beyitler biribirine karışmıştır. Kaside-i Cülus-ı Murad-ı Hamiş, IV. Murad’ın tahta çıkışını anlatan 67 beyitlik bir kasidedir. Ateşkede, Şeyh Galib’in Hüsn ü Aşk’mz nazire olarak başladığı ancak bitiremediği bir yapıttır. Mir’ât-ı Cünûn, deliliğin çeşitlerini anlatan tamamlanmamış bir mesnevidir. Abnâme, Eyüp Bahariye Mevlevihanesi’nde çekilen susuzluğu dile getiren II. Abdülhamid’e sunulmuş yarı manzum yarı mensur, bir dilekçedir. Mesnevi çevirisi, Mevlânâ’mn Mesnevı’sinin düzyazı bir çevirisidir. Ancak üç cildini çevirebilmiştir. Istılahat lügati, çeşitli bilimlerin deyimlerini hece sırasına göre açıklayan bitmemiş sözlüktür.

•    YAPITLAR: Divan, (ö.s.), 1888; Kaside-i Ciilus-ı Murad-ı Hamiş; Ateşkede; Mir’ât-ı Cünûn, (ö.s.), M. Çavuşoğlu (yay.), Symposium, (1) 1965; Abnâme; Mesnevi Çevirisi; Istılahat Lügati.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi