Filozof Biyografileri

August Weismann Hayatı, Kimdir, Eserleri, Hakkında Bilgi

WEISMANN, August (1834-1914)

Alman biyoloji bilgini. Kromozomlara dayalı kalıtım kuramıyla çağdaş genetiğin öncülerinden olmuş, tohum plazmasının sürekliliği kuramıyla Lamarckçılık’a karşı Darwin’in evrim kuramını desteklemiştir.

August Friedrich Leopold Weismann 17 Ocak 1834’te Frankfurt-am-Main’da doğdu, 5 Kasım 1914’te Freiburgim-Breisgau’da öldü. 1856’da Göttingen Üniversitesi’nde tıp öğrenimini tamamlayıp, bir yıl Rostock Hastanesi’nde, ardından Rostock Kimya Enstitüsü’nde asistanlık yaptıktan sonra, 1858’de Frankfurt’ta serbest hekim olarak çalışmaya  başladı. Ordu Kekimi olarak bir süre Baden ve İtalya’da bulunan, 1861 ’de Avusturya Arşidükü Stephan’ın özel hekimleri arasına katılan Weismann, o yıllarda tüm ilgisini zoolojiye yönelttiğinden, 1863’te Freiburg Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde zooloji ve karşılaştırmalı anatomi derslerini üstlenerek öğretim görevlisi oldu. 1865’te profesörlüğe yükseltildiği, 1874’te yeni kurulan ilk Zooloji Kürsüsü’nün profesörlüğüne getirilerek, emeritus profesör unvanıyla emekliye ayrıldığı 1912 yılma değin ders verdiği bu üniversiteye, kendi girişimiyle kurulan ve yönetimine verilen bir Zooloji Enstitüsü de kazandırmıştır.

Başlangıçta embriyoloji çalışmalarına ağırlık vererek, böceklerin embriyon aşamasındaki gelişmesini ve başkalaşımını, hidraların eşey hücrelerini inceleyen Weismann, 1864’te başlayan göz hastalığı giderek mikroskopla çalışmasını engelleyecek kadar ilerlediğinden, 1884’ten sonra kalıtım ve evrim gibi daha kuramsal konulara yöneldi. Özellikle, başlangıçtan beri en ateşli savunucularından biri olduğu Darwin’in doğal seçme yoluyla evrim kuramını çalışmalarının odak noktası yaparak, Danvin’in kuramındaki “pan-genesis” varsayımını ve Lamarck’m savunduğu, Dar-win’in de nedenleriyle değilse bile sonuçlarıyla benimsediği “kazanılmış özelliklerin kalıtımı” savını araştırırken, 1883’te tohum plazmasının sürekliliği kuramını geliştirdi. Su pireleri ve hidralar üzerindeki araştırmalarından kaynaklanan bu kurama göre, tohum hücreleri (sperm ve yumurta hücreleri), oluşumun daha ilk basamaklarında normal vücut hücrelerinden farklılaşan özel hücrelerdir ve ana-babanın özellikleri bu tohum hücrelerinin protoplazması aracılığıyla yeni döllere aktarılır. Tohum hücresinin yapısında yer alan bir öz (Weismann’m terimiyle Anlagen), canlıyı etkileyen dış koşulların hiçbirinden etkilenmez, hücrede büyük bir özenle korunur ve hiç bozulmaksızın kuşaktan kuşağa aktarılarak bireyin, dolayısıyla türün niteliklerini belirler.