ATAERKİL DÜZEN
ATAERKİL DÜZEN
Ataerkil düzen, devlet
ve aile yönetiminde babanın veya baba soyundan olan en yaşlı bir erkeğin mutlak
hakim olduğu bir sosyal örgütlenme biçimidir. Ataerkil düzende baba, ailc-dc
akrabalığın ekseninde yer alır. Çocuk babaya ve babanın ailesine nisbet edilir;
onun adını alır. Babanın totemine tabi olur. Annenin ailesinin fertleri
yabancı sayılır ve akrabadan kabul edilmez; onlara karşı yakınlık duyulmaz.
Bu özelliklere sahip
bir toplum içinde baba aile fertleri üzerinde mutlak bîr otoriteye sahiptir.
Toplumu temsil yetkisi babaya veya baba soyundan gelen en yaşlı kişiye aittir.
Daha ziyade Avustralya ve Amerika’nın ilkel kabile-leriyle eski Yunan, eski
Roma, eski İsrail ve cahiliye dönemi Araplarında en tipik örnekleri görülen
ataerkil düzende babanın çok geniş hak ve yetkileri vardır. Cezaların infazı,
aile dışından bir yabancının dilediği takdirde, aileye kabulü, dilediği
kişileri her hangi bir suçu sebebiyle aile dışına çıkarma bu haklardandır.
Bu düzende kadın
erkeğin evinde oturur ve ona tabidir. Yukarda sözü edilen konularda herhangi
bir müdahale hakkı yoktur, toplum hayatında yeri olamaz. Ancak bu tür toplum
düzeni de zamanla anaerkil düzen gibi katı özelliklerini kaybetmekte, hem anne,
hem baba tarafının ortak akrabalığına doğru, yönelmektedir.
Feminist literatüre
göre ataerkil toptum yapısı, kadınların akrabalığın ve üretimin merkezinde
yer aldıkları anaerkil düzenden sonra ortaya çıkmış ve zorla onu bastırıp yok
etmiştir. Bugün görülen pek çok ailevi toplumsal ve ekonomik bunalımın
kökeninde “erkek değerlerinin hakim olduğu bir toplum yapışma sahip
olmamız yatmaktadır. Bunu daha “şefkatli”, daha “içten” ve
“sevecen” değerler geliştirerek altedcbiliriz.
İzzet ER
Bk. Anaerkil Düzen;
Feminizm. [1]