Asurbanipal kimdir? hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Asurbanipal kimdir? hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Asur Kralı (MÖ 669-640) Asurbanipal, Sennaşerip’in torunuydu. Bir fatih ve hükümdar olarak öylesine ün salmıştı ki, ona “Dünya Kralı” lakabı verilmişti. Asur’u önceden görmediği bir yüceliğe çıkartmıştı. Ama özellikle daha barışçı başarılara ilgisi ve desteğiyle de dikkati çekti. Ninova’da görkem­li bir saray inşa ettirdi. Sarayın iç duvarlarının bazıları rölyef heykellerle kaplıydı. Bir de ki­taplık yaptırıp, çok sayıda kil tableti burada topladı. Çeşitli boylardaki tabletlerde kayıtlar, şiirler, tarih olayları ve yasalar yer alıyordu. Okullar açmış, yollar ve kamu yapıları inşa et­tirmişti. Saltanatının sonuna doğru olaylar kil tab­letlere belgelendikten sonra, imparatorluğu Kai­delilerin giderek artan saldırılarına hedef oldu.

Kaynak: Tarihi yaratan 1000 büyük adam, Milliyet

Asurbanipal kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: ( ? – ykş. İÖ 630) Asur kralı. Asur Devleti’nin son bü­yük hükümdarıdır. Gençliği üzerine bilgi yoktur. Dönemi için de kesin bir kronolojik sıra izlenememektedir. İÖ 672’de babası Asarhaddon tarafından Asur tahtının varisi ilan edildi. Üvey kardeşi Samaş-Sum-Ukin de Babil veliahtı oldu. Babası Mısır seferindeyken ona vekâlet etti. Asarhaddon, İÖ 669’da Harran’da ölünce ülke­nin denetimini eline aldı. Önce Mısır’da çıkan ayak­lanmayı bastırdı. Yerli prenslere vasallık verdi ve her vasallık için bir Asur garnizonu kurdu. I. Necho ile bir antlaşma imzalayarak Mısır Deltası’nın yönetimi­ni ona verdi. Ama ayaklanmalar sürünce IÖ 663’te Mısır’a bir sefer düzenledi, Memfis ve Teb kentlerini yakıp yıktı. I. Necho’nun ölümü üzerine yerine Psamtik’i seçti. Mısır İÖ 654’te Asur garnizonların­dan kurtularak bağımsızlığını kazandı. Ama, Asur’la Mısır arasındaki ticari ilişkiler sürdü ve Mısır’ın bağımsızlığı Asur açısından önemli bir kayıp olmadı.

Asurbanipal, on altı yıl boyunca Babil’de sınırlı yetkilerle hüküm süren kardeşi Samaş-Sum-Ukin ile barış içinde yaşadı. Ama, İÖ 652’de Samaş-Sum-Ukin Asur egemenliğine karşı ayaklandı. Fenike, Judah, Elam, Mısır, Lidya ve Kaidecin kabileleri de ayaklan­maya katıldılar. Asurbanipal, önce Elam’a saldırdı, IO 648’de Babil’i ele geçirdi. Samaş-Sum-Ukin kendi­ni öldürdü. Arap kabileleri üzerine de bir akın yaptı. Nabatan Vate’yi ve müttefiklerini yendi. Elam’la savaş IO 639’a değin sürdü. Sonunda Elam teslim oldu, başkenti Susa yakılıp yıkıldı.

Asurbanipal döneminde Asur, iktisadi bakımdan parlak bir dönem yaşadı, iki oğlunu tahtının varisi olarak seçti ve yetkilerini belirleyerek devleti ortak yönetmelerini istedi. Dine bağlı olan Asurbanipal Babil ve Asur’daki kutsal yapıları yemledi. Ayrıca Ninova Sarayı tarihi olayları ve av eğlencelerini gösteren heykeller ve kabartmalarla süslendi.

Asurbanipal Ninova’da Yakın Doğu’nun siste­matik olarak derlenmiş ve kataloglanmış ilk kütüpha­nesini kurdurdu. Kendi dönemi ve eski dönemlerle ilgili bilimsel, edebi ve tarihi belgelerden birçoğunun kopyalarını bu kütüphanede topladı. Bu tabletlerden 20.000 kadarı Londra’daki British Museum’dadır. Akademik konulara da ilgi duyan Asurbanipal, antik Sümer yazıtlarını okuyabiliyordu ve uzman bir mate­matikçiydi. Asurbanipal, Asur’un son büyük hüküm­darıdır. Ölümünden kısa bir süre sonra Asur Devleti yıkıldı.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 9. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983