ASKERİ REJİMLER

Genellikle bir hükümet
darbesini izleyen za­man içinde bir ülkenin siyasî sistemini askerî kontrol
allında tutmakla ortaya çıkan otokra-tik hükümetlere verilen isim. Askerî
rejimler­de yurttaşların medenî haklan ve olağan siya­sal ve anayasal düzenleme
İmkânları askıya alı­nabilir. Böylelikle, askerî rejimlerde muhale­fet
partilerinin serbestçe faaliyet göstermeleri sıkı kayıtlar altında yürütülür
veya yürütüle­mez hâle gelir. Bu rejimler çoğu kez diktatör­ce yönetimler
olarak ortaya çıksa da, onların bütünüyle totaliter rejimler biçiminde devam
etmeleri zorunlu değildir. Çünkü bir rejimin totaliter olması siyasal
yöneticilerin toplum hayatının olduğu kadar birey hayatının da her yanını
denetim altına almasıyla gerçekleşir. Eğer bir toplumda askerî rejim totaliter
nite­likte ise bunun nedenini o dönemde yaşan­makta olan sosyal bir bunalımda
ya da o toplu­mun totaliterliğe yatkın siyasal mirasında (ya da mizacında)
aramalıdır. Bazı durumlarda as­kerî rejimin önderleri zorunlu hâllerde başvur­dukları
diktatörlüğün, tehlike geçer geçmez demokratik yönetimle jer değiştirmesini ön­görebilirler.
Bununla birlikte, normal siyasî Şartların yeniden inşa edilmesinin çok zor ol­duğu
gözlenmektedir.

Askerî darbeler ve
rejimler, çoğunlukla Üçüncü Dünya ülkelerinde görülen siyasal du­rumlar
arasında sayılır. Kendini Avrupalı sa­yan ülkeler içinde sadece Türkiye ve
Yunanis­tan bu rejimlerle yönetilmişlerdir. Latin Ame­rika ise askerî
rejimlerden hemen hemen hiç uzak kalmamış bir bölge olmasıyla dikkat çe­ker. Bu
bölgede askerî rejimlerin kaçınılmazlı­ğım savunanlar gerekçe olarak yüksek
enflas­yon ve şehir gerillalarının normal demokratik hayatın devamına .sürekli
engel çıkarmalarını ve demokrasinin muhtaç olduğu düzenli sos­yal hayatın uzun
sürmeyişini gösterirler. El Salvador ve Nikaragua gibi bazı ülkelerde as­kerî
rejim demek, bir bakıma “ölüm müfreze­leri” ve İşkence birimleri
demektir. Çok sık karşılaşılan yönetim biçimleri olmakla birlikte askerî
rejimler hiç bir ülke halkı tarafından ka­bul edilmemiş ve benimsenmemiştir.

(SBA)

Bk. Dİktatötİük. [1]