Aşiyan -dergi- Kuruluşu, Yazarları, İçeriği,

Âşiyan, II. Meşrutiyet’ten sonra yayımlanan ilmî, edebî ve ahlâkî muhtevalı haftalık dergi.

28 Ağustos 1324-26 Şubat 1324 (10 Eylül 1908-11 Mart 1909) tarihleri arasın­da 26 sayı çıkmıştır. Kurucusu İbnü’s-Sırrî Mustafa Nâmık, mesul müdürü İbnü’s-Sırri” Ahmet Cevdet’tir. II. Meşruti­yetin ilânından sonraki hürriyet havası içinde yayın hayatına giren kısa ömürlü birçok dergiden farklı olarak burada şi­ir, hikâye, piyes ve musahabe gibi edebî türlerde çeşitli yazılara ve tiyatro tenkitleriyle kitap tahlillerine büyük ölçüde yer verilmiştir. Ayrıca Fransızca’dan çev­rilen bir kısım makalelerin yanı sıra İs­lâm felsefesi ile ilgili bazı incelemeler ve sosyal muhtevalı çeşitli yazılar da ya­yımlanmıştır. Ahmed Şuayb’ın Ernest Renan’ın hayatına dair bir makalesi (nr. 2, 4 Eylül 1324, s. 43-58) ile İbn Hazım Ferid’in İmam Gazzâlî ile ilgili bir yazısı (nr. 19, 8 Kânunusâni 1324, s. 168-174) bunlar arasındadır.

Derginin devri içinde asıl önemi, bü­yük bir kısmını daha önce dağılan Servet-i Fünûn edebî topluluğuna mensup şair ve yazarların eserlerine geniş Ölçü­de yer vermesinden, yani bir nevi Servet-i Fünûn’un devamı gibi görünme­sinden ileri gelmektedir. 10. sayıdan iti­baren Cenab Şahabeddin’in başyazar ol­duğu dergide Said Hikmet’in Mazi ve Âti adlı dört perdelik piyesi İlâve olarak verilmiştir. Başlangıçtaki edebî ağırlığı­nı sonuna kadar devam ettiren dergiye asıl hüviyetini kazandıran devrin tanın­mış şair ve yazarları arasında şu isimler bulunur: Abdülhak Hâmid, Tevfık Fik­ret, Cenab Şahabeddin, Hüseyin Câhid, Ahmed Hâşim, İsmail Safa, Faik Âli, Tah­sin Nâhid, Ruhsan Nevvâre, Ahmed Şuayb, Ali Cânib, Ömer Seyfeddin, Hüseyin Sîret, Hüseyin Suad, Raif Necdet, Celâl Sâhir, Halide Salih (Edip), Satı (Bey), Emin Bülend. Kilisli Rifat, Müfit Râtıp. Bunlar­dan başka bazı sayılarda şu isimlere de rastlanır: Mustafa Nâmık, Ali Suad, Sü­leyman Fehmi, SafVetî Ziya, Süleyman Nesib, İsmail Müştak, Ferid Vecdî, İsak Ferera, Cemil Süleyman, Ali Kami, Server Cemal, İbrahim Alâeddin, Enis Avni, Hakkı Tarık, Âkil Koyuncu, Mehmed-Âsim ve Halil Nihad.

Diyanet İslam Ansiklopedisi