Kimdir

Asım Bey (Giriftzen) kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Asım Bey (Giriftzen) kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1851-1929) Türk besteci, neyzen ve giriftzen. Şarkı formundaki eserleri ve girift çalmadaki ustalığı ile tanınır. 1851’de Tesalya’daki Yenişehir’de doğdu. On dört yaşındayken girdiği Yenişehir Mevlevihanesi’nde Şeyh Nazif Efendi’den mesnevi okudu ve Farsça öğrendi. Müzik yeteneği ve sesinin güzelliğiyle dik­katleri üzerine çeken Asım Bey ilk ney derslerini burada aldı. On sekiz yaşında İstanbul’a geldi ve Maliye’de çalışmaya başladı. Aynı görevle İzmir’e, sonra da Aydın’a atandı. Tekrar İzmir’e gönderildi­ğinde subay oldu ve İstanbul’da yeni kurulan İtfaiye’ de yüzbaşı rütbesiyle görevlendirildi. 1877 Osmanlı- Rus Savaşı’na katıldı. Savaş sonrası Üsküdar İtfaiyesi’nde binbaşı olarak çalıştı. Müşir Fuat Paşa’yla olan yakınlığı, Amasya’ya sürülmesine neden oldu. Burada ikinci kez evlendi. Çocuklarından çoğu sanatla uğraş­mıştır, bunlardan Musa Süreyya Bey ve Nihal Erkutun müzik alanında tanınmış isimlerdir. 1908’de II. Meşrutiyet ilan edilince, tekrar İstanbul’a döndü ve albay rütbesiyle İtfaiye komutanı oldu. Emekliye ayrıldıktan sonra yeniden Amasya’ya döndü. Kışı geçirmek üzere gittiği İstanbul’da, 2 Şubat 1929’da öldü.

Ney çalmaya Yenişehir Mevlevihanesi’nde Ha­şan Dede’den ders alarak başladı. İstanbul’a gelince de Neyzen Saim Bey’den ders aldı. Neyzen olarak ünü kısa zamanda yayıldı. Savaşa giderken hocası Saim Bey taşınması kolay olduğundan ona bir girift hediye etti. Ney’e benzeyen giriftin ancak bir buçuk oktav sesi olduğundan bu saz pek yaygınlaşmamıştır. Asım Bey kısa zamanda ilerlettiği giriftin son üstadı olarak bilinir. Neyzen ve giriftzen olmasının yanı sıra besteciliği ile de ünlüdür. 40’a yakın eseri günümüze kalan Asım Bey’in Cânâ rakibi bandan edersin dizesiyle başlayan Uşşak şarkısı ile Rast Peşrevi en sevilen eserleridir.

YAPITLAR (başlıca):

Şarkı:

Cânâ rakibi handan edersin;

Çeşm-i mahmurun sebebidir nâle vû efgaanıma;

Hâb-gâh- î yâre girdim, arz içün, ahvâlimi;

Her zahm-ı ciğersûza devâ-kâr aramlmaz.

Peşrev:

Rast Peşrevi.

Saz Semaisi:

Uşşak Saz Semaisi.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 9. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983