Arthur Griffith Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

GRIFFITH, Arthur (1872-1922)

İrlandalı devlet adamı. İrlanda’nın bağımsızlığını amaçlayan Sinn Fein hareketinin kuruculuğunu ve önderliğini yapmıştır.

31 Mart 1872’de Dublin’de doğdu, 12 Ağustos 1922’de aynı kentte öldü. 1896-1898 arasında Londra’ da dizgi operatörlüğü ve Güney Afrika’da gazetecilik yaptı. 1899’da, sonradan Sinn Fein (Bizler) adını alacak olan, The United Irishman (Birleşmiş İrlandalı) adlı haftalık dergiyi yayımlamaya başladı.

Griffith, İrlanda’nın bağımsızlığını İngiliz Avam Kamarası’nın İrlandalı üyelerinin yürüttüğü yasal mücadele yöntemleriyle değil, pasif direniş sonucu kazanacağı görüşündeydi. Bağımsız mahkemelerin kurulmasını, gelir vergilerinin ödenmemesini ve İngiliz Avam Kamarası’nın İrlandalı üyelerinin İrlanda’da ulusal bir meclis oluşturmaları gerektiğini savundu. 1902’de Gal Derneği’nin Dublin’de yapılan toplantısında bağımsızlığa ilişkin görüşleri kabul edildi ve önderliğini yaptığı hareket Sinn Fein adını aldı.

Griffith’in 1916 Paskalya Ayaklanması’na katılmaması, radikal milliyetçiler üzerindeki etkinliğini yitirmesine neden olduysa da Mayıs 1916’da tutuklanarak Gal bölgesinde bir tutuklu kampına gönderilmesiyle etkinliğini yeniden kazandı. Aralık 1916’da serbest bırakılmasından sonra Sinn Fein Partisi’nin başkanlığına De Valera getirildi. Yeniden gazetecilik yapmaya başlayan Griffith, İngiliz yönetimine karşı yazıları nedeniyle 1918’de yeniden tutuklandı.

Sinn Fein Partisi’nin Aralık 1918 seçimlerinde büyük bir başarı kazanmasından sonra bağımsızlığa ilk adım olarak, Avam Kamarası’nın İrlandalı üyeleri tarafından İrlanda Meclisi (Dâil Eireann) kuruldu ve cumhuriyet ilan edildi. Meclis, her ikisi de hapiste bulunan, De Valera’nın cumhurbaşkanlığına,Griffith’ in ise başkan yardımcılığına getirildiğini açıkladı. Bir süre sonra hapisten çıkan Griffith, De Valera’nın ABD’de bulunduğu 1919-1920 yıllarında yönetimi üstlenerek, Sinn Fein hareketinin öngördüğü bağımsızlık politikasını uygulamaya yöneldi. Bu dönemde, bağımsız yerel mahkemeler kuruldu, gelir vergileri ödenmedi, direniş birlikleri oluşturularak İngiliz yönetimine karşı silahlı mücadele başlatıldı.

Griffith, 1921’de Londra’da yapılan bağımsızlık görüşmelerinde Collins ile birlikte İrlanda heyetine başkanlık etti. Görüşmeler sonunda 6 Ekim 1921’de imzalanan antlaşmayla, Ulster bölgesindeki 6 eyaletin İngiltere’ye bağlı kalması ve dominyon statüsünde bir Özgür İrlanda Devleti’nin kurulması yolundaki İngiliz önerisi kabul edildi. Antlaşmaya karşı çıkan De Valera antlaşmanın Ocak 1922’de mecliste onaylanması üzerine istifa etti. Griffith, De Valera’nın yerine cumhurbaşkanlığına getirildi. Collins ise geçici hükümetin başkanlığına seçildi. Antlaşmaya karşı çıkanların silahlı eylemler başlatmaları üzerine, 22 Haziran 1922’de ülkede iç savaş başladı. Griffith, iç savaşın başlamasından kısa bir süre sonra öldü.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi