Arslan Baba Kimdir, Hayatı,

Arslan Baba,Yeseviyye tarikatının kurucusu Ahmed Yesevî’nin (ö. 562-1166) ilk mürşidi olduğu söylenen kişi.

Doğum ve ölüm tarihleri bilinmemek­tedir. Bazı kaynaklar ismini Baba Ars­lan. Arslan Baba veya Arap Arslan Baba şeklinde kaydetmektedir. Yesevî men­kıbelerine göre siyah ırktan olan Arslan Baba ashabın büyüklerinden olup dört yüz veya yedi yüz yıl yaşamıştır. İki ayrı rivayete göre, sahâbîler bir gaza sıra­sında veya Arslan Baba’nın evindeki bir toplantıda acıkırlar. Bu arada Hz. Peygamber’in duasıyla Cibril cennetten bir tabak hurma getirir. Hurmalardan biri yere düşünce Cibril o hurmanın ileride doğacak Ahmed Yesevî’nin kısmeti oldu­ğunu söyler. O zaman Hz. Peygamber ashabına;

“Bu hurmayı Yesevî’ye kim ulaştıracak?” diye sorar. Göreve Arslan Baba talip olur ve Hz. Peygamber hur­mayı onun ağzına koyar. Arslan Baba nice yüzyıl sonra Türkistan’ın Sayram şehrinde henüz yetim kalan yedi yaşındaki Ahmed Yesevi’yi bulup emaneti ona teslim eder. Bazı rivayetlere göre Hz. Peygamber’in verdiği bir hırkayı da ona giydirir. Ayrıca Yesevî’ye “Binbir zikir” telkin eder ve biraz sonra öleceğini bildi­rerek cenaze namazını kıldırmasını em­reder. Huriler Yesevi’ye yardımcı olmak için gelip Arslan Baba’ya ipekten kefen biçerler ve onu cennete götürürler. Ahmed Yesevî de Arslan Baba’nın son işa­retine uyarak Buhara’ya gidip Şeyh Yûsuf-ı Hemedânî’nin yanında sülûk’üne devam eder.

Bu bilgiler tamamen efsanevî olmak­la birlikte Arslan Baba’nın gerçekten ya­şamış tarihî bir şahsiyet olması da müm­kündür. Fuad Köprülü, Arslan Baba’nın Ahmed Yesevi’nin babası Şeyh İbrahim’in kardeşi olabileceğini söyler. Ahmed Ye­sevî’nin başhalifesi Mansür Ata’nın Ars­lan Baba’nın oğlu olduğu konusunda ise bütün kaynaklar birleşmektedir. Onun Yesevî’den başka bir de Sûff Muham­med Dânişmend adlı birini yetiştirdiği kaydedilmektedir. Müzekkir-i Ahbâb müellifi Hasan-ı Nisârî ile Nakşibendiyye ve Yeseviyye tarikatları hakkında bir­kaç değerli eser yazan Hâzinî de kendi­lerinin Arslan Baba’nın soyundan olduk­larını ileri sürmüşlerdir.

Arslan Baba’nın nerede gömülü oldu­ğu kesin olarak belli değildir. Bazı kay­naklarda Otrar’da, bazılarında ise Ahmed Yesevi’nin Yesi’deki tür­besinde medfun olduğu söylenmektedir. Başka bir rivayete göre Kırgızistan’ın Oş şehrine yakın Bazar Kurgan bölge­sindeki Arslan Baba Türbesi onundur. 1964’te Kazak Komünist Partisi’nin em­riyle yıktırılan bu türbenin yeri bugün de halk tarafından ziyaret edilmektedir.

Diyanet İslam Ansiklopedisi