Edebi Şahsiyetler

Arnold Hauser Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HAUSER, Arnold (1892-1978)

Macar sanat tarihçisi. Sanat sosyolojisi alanındaki kapsamlı yapıtlarıyla tanınmıştır.

8 Mayıs 1892’de Macaristan’da doğdu, 1978’de öldü. Budapeşte, Viyana, Berlin ve Paris üniversitelerinde edebiyat, felsefe ve sanat tarihi öğrenimi gördü. Georg Simmel, Henri Bergson gibi ünlü düşünürlerin ve edebiyat eleştirmeni Gustave Lanson’un öğrencisi oldu. I.Dünya Savaşı’ndan sonra iki yıl süreyle İtalya’da Klasik dönem sanatını ve İtalyan sanatını inceledi. Toplumbilimci Max Weber’in görüşlerinden etkilendiği bu yıllarda sanat sosyolojisine duyduğu ilgi yoğunlaştı. 1921’de Berlin’e giderek çalışmalarım orada sürdürdü. Sanat tarihçisi Adolf Goldschmidt ve toplumbilimci Ernst Troeltsch’in öğrencisi oldu. 1924-1938 arasında Viyana’da bir film şirketinin reklam müdürü olarak çalıştı. Bu yıllarda sinema dramaturjisi ve sinema sosyolojisiyle ilgilenmeye başladı. 1938’de gittiği Londra’da Life and Letters ve Sight and Sound gibi dergilerde sinema sosyolojisiyle ilgili denemeleri çıktı. Alman toplumbilimci Kari Mannheim tarafından İngiltere’de yayımlanan bir dizi için sanat sosyolojisi üzerine bir kitap yazmakla görevlendirildi. Bu çalışması, daha sonra kaleme aldığı ve onu dünya çapında üne kavuşturan Social History of Art (“Sanatın Toplumsal Tarihi”) adlı yapıtına temel oldu. 1951’de Leeds Üniversitesi’nde sanat tarihi dersleri, ayrıca ABD ve Almanya’da da çeşitli konferanslar verdi. 1977’de Macaristan’a döndü ve Macar Bilimler Akademisi’ne onur üyesi seçildi.

Hauser’in, 1951’de yayımlanan ve on yıllık bir çalışmanın ürünü olan Social History of Art adlı iki ciltlik yapıtı, plastik sanatlar, tiyatro, edebiyat, sinema ve müzik gibi çeşitli sanat dallarındaki gelişimin İlk Çağ’dan 20.yy’a değin kapsamlı bir incelemesidir. Hauser bu yapıtında, çağlar boyunca sanatçının konumundaki, sanatın üretiliş ve tüketiliş koşullarındaki değişimleri, akım ve türlerin gelişimini değerlendirir, sanatın gelişimini toplumsal ve ideolojik etkenler içinde ele alır. 1958’de yayımlanan Methoden modernen Kunstanscbauung (“Çağdaş Sanat Görüşünün Yöntemleri”) adlı kitabında ise sanat tarihinin ve sanat sosyolojisinin temel felsefi kavramlarım, amaç ve yöntemlerini ortaya koyar.

Hauser, Rönesans ve Barok dönemler arasında yer alan Maniyerizm’i sanat tarihindeki en önemli bunalım dönemlerinden biri olarak değerlendirir. Der Ursprung der modernen Kunst und Literatür (“Çağdaş Sanatın ve Edebiyatın Kaynağı”) adlı kitabında, Maniyerizm’in gelişimi çerçevesinde üslup kavramını ve üslup değişimlerini irdeler. Son yapıtı Soziologie der Kunst’ta (“Sanat Sosyolojisi”) ise daha çok edebiyat ağırlıklı olmak üzere sanat ile kitle iletişim araçları arasındaki etkileşimi ve popüler kültür, kitle kültürü, caz, best-seller gibi sanattaki çağdaş olguları değerlendirir.

Hauser, sanatı, oluştuğu toplumsal-kültürel ortam içinde geniş bir görüş açısıyla ele alan kapsamlı çalışmalarıyla, kültür ve sanat sosyolojisi alanlarında ürün veren en önemli çağdaş sanat tarihçilerinden biridir.

•    YAPITLAR (başlıca): Social History of An, 1951, (“Sanatın Toplumsal Tarihi”); Methoden modernen Kunstanschauung, 1958, (“Çağdaş Sanat Görüşünün Yöntemleri”); Der Ursprung der modernen Kunst und Literatür: Die Entmicklung des Manierismus seit der Krise der Renaissan-ce, 1964, (“Çağdaş Sanatın ve Edebiyatın Kaynağı: Rönesans Bunalımından Bu Yana Maniyerizmin Gelişimi”); Soziologie der Kunst, 1974, (“Sanat Sosyolojisi”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi