33Sosyoloji Sözlüğü

ARKEOLOJİ

 

ARKEOLOJİ

 

Arkeoloji, İnsanların
eski çağlarda oluştur­duğu ürünleri bulmak ve incelemek suretiyle eski
medeniyetleri aydınlatmaya çalışan bilim dalıdır. Arkeoloji analiz (tahlil) ve
karşılaştır­ma yöntemini kullanarak bulunan eserlerin hangi çağa ve topluluğa
ait olduklarını tesbite çalışır. Bütün olarak ele alındığında arkeoloji­nin iki
esaslı yönü olduğu hemen görülebilir. Birincisi, eski insanlara ait kazılar
yaparak on­ların kültürel mirasının verilerinin bulunması; ikincisi ise bu
verilerin (buluntuların) bilimsel olarak incelenmesi, yorumlanması ve bu araş­tırma
sonuçlarının yayınlanması. Son zaman­larda kazısı yapılan eserlerin Ömürleri,
hangi çağa ait oldukları vb. hususlarda elektronik araçlardan da
yararlanılmaktadır.

Çok geniş bir alanı
konu alması nedeniyle ar­keoloji hem başla tarih olmak üzere antropo­loji,
etnoloji, coğrafya, filoloji, sosyoloji, kül­tür tarihi vb. bilimlerden
yararlanır, hem de onlara çeşjıli katkılarda bulunur. Bu özelliğin­den dolayı
bazı bilim adamları tarafından ba­ğımsız bir bilim olarak kabul edilmez. Örne­ğin
Amerika’da geçerli bir anlayışa göre eski

eser araştırmaları
nedeniyle genel antropolo­ji, eski fiziki kalıntıları incelemesi nedeniyle fi­ziki
antropoloji tarihe mal olmuş medeniyetle­rin sosyo-kültürel yönünü incelediği
için de sosyal antropoloji içinde ele alınır. Bazı bilim adamları da onu tarih
içinde değerlendirmiş­tir. Bütün bunlara rağmen arkeoloji günümüz­de bağımsız
bir bilim olmuştur ve yurdumuz­da hızla uygulama alanı genişleyen bir bilim
dalı olarak üniversitelerimizde giderek önem kazanmakla ve toplumda özellikle
yurtdışına kaçırılan arkeolojik buluntularla ilgili bir bi­linç artışına tanık
olunmaktadır.

(SBA) [1]

 



[1] Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, Risale Yayınları: 1/79.