Edebi Şahsiyetler

Arif Kaptan (ressam) Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ARİF KAPTAN (1905-1982)

Türk ressam. Empresyonizm’den (İzlenimcilik) Soyut’a uzanan sanatsal çizgide, yerel özelliklerin yansıdığı yapıtlar vermiştir.

İstanbul’da doğdu. 1924 yılında Deniz Harb Okulu’nu bitirdi. Aynı yıl resim yapmaya başladı. Bir süre konuk öğrenci olarak İstanbul’da Güzel Sanatlar Akademisi’ne devam etti. 1930’da üsteğmen iken askerlikten ayrıldı ve kendini bütünüyle resim sanatına verdi. Bir süre sonra D Grubu’na katıldı. Nazmi Ziya ve Ali Avni Çelebi ile yakın arkadaşlık kurup birlikte çalıştı. İlk yapıtlarındaki doğa tutkusunu Nazmi Ziya’ya borçludur. Bu İzlenimci (Empresyonist) ustanın etkisiyle sanat yaşamının ilk yıllarında “renkli griler”le bezenmiş bir dizi peysaj yaptı. 1947-1949 arasında Paris’te Andre Lhote atölyesinde çalıştı. 1957’de bir kez daha Paris’e gitti, sanat çalışmalarını orada yürüttü. 1962’de yurda dönerek resim yapmayı sürdürdü. İstanbul’da öldü.

1935’te Güzel Sanatlar Akademisi’nde açtığı ilk kişisel sergisi ilgi çekti. Bu sergiyi Bursa, Ankara ve İstanbul’da hemen her yıl açtığı sergiler izledi. Ayrıca çeşitli zamanlarda D Grubu’nun sergilerine, Devlet Resim ve Heykel Sergisi’ne ve daha başka karma sergilere katıldı.

1940’ta Halkevleri Genel Merkezi’nce açılan “yurt resimleri kampanyası” sırasında Kastamonu’ya gönderildi. Bu çalışmaya katılan ressamların 66 ili kapsayan yerel manzara resimleri için 1945’te Ankara’da “Yurt Gezisi” sergisi düzenlendi. Arif Kaptan bu sergide Kastamonu ve Çanakkale konulu resimleri ile birinci oldu. 1939, 1956 ve 1975 Devlet Resim ve Heykel Sergileri’nde ödül kazandı.

İlk dönem çalışmaları İzlenimci anlayış içindedir. Paris’te kaldığı sürede önce Fovizm doğrultusunda resimler yapmış, daha sonra Lhote’un etkisiyle Kübizm’den esinlenerek, renk uyumuna önem veren “inşaacı” bir anlayışa yönelmiştir. Geometrik özellikler taşıyan, yer yer vitrayı anımsatan soyut düzenlemeler oluşturmuştur. Biçimleri doğanın hiçbir görünümünü ya da nesnesini anımsatmaz. Malzemenin tüm olanaklarını görsel tasarı açısından zorladığı bu resimlerini, sınırlı renk alanlarıyla oluşturmuştur. Son yıllarında soyut anlatımdan ayrılmış, yeniden doğa karşısındaki duygulu çalışmalarına dönmüştür.

Resimleri, Devlet Resim ve Heykel Müzesi, Milli Kütüphane ve özel koleksiyonlarda bulunmaktadır; yurt dışında da Paris, Amsterdam, Münih ve Washing-ton’da birçok galeriye alınmıştır. Resim çalışmalarından başka Claude Monet ve Delacroix üzerine hazırladığı iki kitabı ile “50 Yıl Gerilerden” adlı bir yazı dizisi yayımlanmıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): Kastamonu, ykş. 1940; Çanakkale ykş. 1940; Gökdelenler, Kültür Bakanlığı; Kompozisyon, 1967, Ankara Devlet ve Resim HeykelMüzesi; Beyaz Ev, 1980; Gecekondular, 1980; Göksu’da Kahve, 1981.

•    KAYNAKLAR: N. Berk (H.Gezer ile), 50 Yılın Türk Resim ve Heykeli, 1973; N.Berk, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi Tanıtmalığı, 1972.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi