Kimdir

Ardanuçlu Âşık Efkârî kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Ardanuçlu Âşık Efkârî kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (d. 1900-ö. 1980) Esnaf veya meslek destanları ile ünlü Âşık Efkârî, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı Basa (Yolüstü) köyünde doğdu. Medrese öğrenimi gören Efkarî, harf inkılâbından sonra kendi kendine Latin harflerini öğrendi. Birinci Dünya Savaşı sırasın­da gönüllü olarak Galiçya, Romanya, Tiflis, Bakü ve Artvin cephelerinde savaşlara katıldı.

Bir hastalık neticesinde yatırıldığı Kasımoğlu Pınarı’nın başında pirlerin elinden bade içer ve Belkiya (Nazmiye) adında bir kıza âşık olur.

Rüyasında gördüğü bu kızla evlenir ve dokuz yıl sonra eşini kaybeder. Bunun üzerine birçok ağıt yakar ve içli bir âşık olur.

Efkârî, sağlığında birçok yeri gezer. Ömrünün so­nuna doğru Konya Âşıklar Bayramı’na katılır ve burada atışma dalında birincilik alır. Halk şiirini çok iyi bilen Efkârî, halk şiirinin birçok dalında örnekler verir.

Esnaf destanları, bir meslekle ilgili olabilece­ği gibi birçok meslekle de ilgili olabilir. Olay ve hikâye etme esasına bağlı olarak söylenen des­tanlarda şair bazan başından geçen bir olayı an­latır, bazan da kurgusal olarak şiirin merkezine kendisini oturtur. O mesleğin iyi ve kötü taraf­larını mizahî bir tarzda ele alır. Bu destanlarda zamanın mesleklerini, onların ustalarını, olması gereken özelliklerini de bulabiliriz. Bu bağlamda âşığın bu destanının da esnaf teşkilatının kaynağı olan Ahiliğe kaynaklık edebileceği muhakkaktır.

Âşık Efkârî’nin 10 dörtlükten oluşan hecenin ölçüsüyle söylenmiş bir Esnaf Destanı var­dır. Destan, âşığın ağzından esnafları mizahî bir üslûpla tanıtmaktadır.

Efkârî, Bursa’da vefat etti. Özgen Keskin, Hamit Zübeyr Koşay, M. Âdil Özler, Hayrettin Rayman ve Rıfkı Yazıcı’nın Âşık Efkârî üzerine çalışmaları vardır. Birçok antolojide de şiirlerine yer veril­miştir.

Kaynak: Ahi Ansiklopedisi, 1. cilt, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Ankara, 2014