Antisthenes Kimdir, Hayatı, Felsefesi, Eserleri, Hakkında Bilgi

ANTİSTHENES (İÖ 444-368)

Eski Yunanlı bilge. Sokratesçi Kynikler Okulu’nu kurmuş, yaşamın ereğinin mutluluk olduğu görüşünü savunmuştur.

Atina’da doğdu, bir söylentiye göre gene orada öldü. Anası Trakyalı bir odalık, babası Atina’nın en yoksul kesimlerindendi. Yaşamı yoksulluk içinde geçmiştir. Önce çağın ünlü ve etkili sofisti Gorgias’m öğrencisi oldu; Sokrates’le tanıştıktan sonra onun öğrenci ve arkadaş topluluğuna katıldı. Kısa bir süre Atina’ya komşu illerde gezintilere çıktı; o dönemde yaygın olan söylenceleri, kendinden önce gelen bilgelerin düşüncelerini öğrendi. Söylev konusunda, özellikle ilk öğretmeni Gorgias’m etkisiyle, konuşmalarda dinleyicileri etkileyecek yöntemleri, bilgileri edindi. Sonra Sokrates’in görüşlerini benimsedi; erdem, mutluluk, bilgelik gibi onun önem verdiği sorunlar üzerinde durdu. Sokrates’in ölümünden sonra Kyno-sargos Gymnasion’unda bir okul açtı. Orada uzun süre, kendi mutluluk anlayışını açıklayan dersler verdi. Bir söylentiye göre Sokrates’i tanıklıklarıyla ölüme götüren Anytos ile Melitos’u Atina’dan sürdürdü.

Sonraları “Kynikler Okulu” adıyla ün salan bu öğretim kurumunun adının kaynağı tartışmalıdır. Bir yoruma göre Kynik sözcüğü bu Kynosargos adından türemiştir, başka bir yoruma göre de Yunanca “köpek” anlamına gelen kyondzn çıkmıştır. Antisthenes’ in düşüncelerini benimseyen, yayan bu felsefe çığırına böyle yerici bir adın verilmesinin nedeni, bu okula bağlı bilgelerin yeryüzü varlıklarını, gösterişi, duyularla sağlanan sevinci küçümsemeleri, elden geldiğince azla yetinerek toplumun önem verdiği yaşam biçimine karşı çıkmalarıdır. Bu iki ayrı yoruma karşın kynik sözcüğünün anlamı kesin bir açıklığa kavuşmamıştır.

Antisthenes felsefeye, Sokrates’in erdem, mutluluk, bilgelik gibi, kişi varlığının temel değerleri sayılan kavramlarının yeni bir yorumu ile girdi. Bu kavramları yaşamla ilgili davranışlar ortamında etkili, yönlendirici değerler olarak gördü. Sokrates’in birer sorun biçiminde incelediği bu değerler Antisthenes’in düşünce evreninde birer eylem, birer erek niteliğine bürünmüştür. Bütün değerlerin kaynağı yaşamdır, bütün değerler yaşamı kolaylaştırma, ona gerçekten yaşanmaya değer bir içerik kazandırma aracıdır. Kişinin ereği iyi, mutlu, esenlik içinde yaşamaktır. Bunu sağlayabilecek bütün gereçlerden yararlanmak doğaldır. Yaşam bir eylemdir, bütün düşünce ürünleri bu eylemin akışı içinde etkili yerini almazsa önemi, geçerliği yoktur. Yaşamı ereğine ulaştırmada etkilemeyen bir düşünce ürününün, bir değerin yararı söz konusu değildir.