Andrey Nikolayeviç Tupolev Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

TUPOLEV, Andrey Nikolayeviç (1888-1972)

SSCB’li uçak mühendisi ve tasarımcısı. Ülkesinde uçak sanayiinin gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur.

10 Kasım 1888’de Tver (bugün Kalinin) yakınlarındaki Pustomazovo’da doğdu, 23 Aralık 1972’de Moskova’da öldü. 1909’da girdiği Moskova Yüksek Teknik Okulu’nda uçak mühendisliği öğrenimi gördü. 1918’de teknik okuldaki öğretmenlerinden, Rus havacılığının “babası” olarak anılan fizikçi Nikolay Y.Zhukovski (1847-1921) ile birlikte, Merkezi Aero-hidrodinamik Enstitüsü’nün (TsAGI) kurulmasını gerçekleştirdi. Önce başkan yardımcılığını üstlendiği bu kuruluşun 1922’de tasarım bölümünün yöneticiliğine getirildi. 1938’de Almanya’ya uçak tasarımları satmakla suçlanarak tutuklandıysa da, 1943’te serbest bırakıldı ve TsAGI’daki görevlerine geri döndü. II.Dünya Savaşı sırasında gösterdiği başarılar nedeniyle korgeneralliğe yükseltilen ve 1944-1956 arasında Yüksek Sovyet delegeliği yapan Tupolev, 1953’te SSCB Bilimler Akademisi’nin üyeliğine seçilmiş, 1957’de de Lenin Nişanı’yla ödüllendirilmiştir.

Yaşamı boyunca 100’ü aşkın yolcu ve savaş uçağının tasarım ve yapımını gerçekleştiren Tupolev’ in 1924’te geliştirdiği ANT-1, tümüyle tahtadan yapılmış tek kişilik, ANT-2 ise tümüyle düralümin-den yapılmış iki kişilik posta uçaklarıydı. 1937’de yaptığı dört motorlu ANT-25 ise Moskova’dan, ABD’nin California Eyaleti’ndeki San Jacinto’ya dek durmaksızın uçmayı başardı. II.Dünya Savaşı sırasında savaş uçakları yapımına girişen Tupolev’in bu dönemde geliştirdiği en önemli modeller, 875 km erimli ve saatte 200 km hız yapabilen çift motorlu hafif bombardıman uçağı TB-1, 2 ton ağırlığında cephane taşıyabilen dört motorlu ağır bombardıman uçağı TB-3,1944-1948 arasında kullanılan çift motorlu taktik destek bombardıman uçağı TU-2 ve 1955’te ürettiği dört türboiticili ağır bombardıman uçağı TU-20’dir.

Savaş sonrasında sivil amaçlı uçak tasarımlarına yönelen Tupolev’in 1955’te ürettiği çift motorlu, basınçlı kabinli ve 9 bin metre yükseklikte saatte 700 km hız yapabilen TU-104 modeli, SSCB’nin ilk jet yolcu uçağıydı. TU-114 modeliyle, TU-20’yi 170 kişi taşıyabilen bir yolcu uçağına dönüştüren Tupolev’in en önemli başarısı ise 1968’de ürettiği, dünyanın ilk sesüstü hız yapabilen yolcu uçağı TU-144’tür. Her biri 20 bin kg itiş gücünde dört türbofan jet motoruyla çalışan TU-144, 17 bin metre yükseklikte, saatte 2.500 km hız yapabiliyordu. 1971’den sonra çeşitli ABD ve Avrupa uçak şirketleri için de üretilen bu uçaklar SSCB’de bugün de (1985) kullanılmaktadır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi