Tarihi Şahsiyetler

Anastasio Somoza Debayle Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

SOMOZA DEBAYLE, Anastasio (1925-1980)

Nikaragualı devlet adamı. 1979 Devrimi’nden önceki son başkan olmuştur.

5 Aralık 1925’te Leön’da doğdu,17 Eylül 1980’de Paraguay’da Asunciun’da öldü. Tachito lakabıyla tanınır. ABD’de West Point Askeri Akademisi’nde öğrenim gördü. 1948’de ülkesine döndükten sonra, babası Anastasio Somoza Garcia’nm başkanlığı sırasında,Nikaragua Askeri Akademisi’nde ve Nikaragua ordusunda çeşitli görevler üstlendi. 1955’te Ulusal Muhafızlar’ın başkomutanı oldu. Bu görevini, 1956-1966 arasında ağabeyi Luis Anastasio Debayle’nin (1922-1967) ve aile dostları Rene Schick Gutierrez’in başkanlıkları sırasında da sürdürdü.

1967’de beş yıllık bir süre için başkan oldu. 1971 ’de, Muhafazakâr Parti’yle, başkanın ikinci kez seçilmesine izin vermeyen yürürlükteki anayasanın yerine yeni bir anayasa hazırlanması ve bu sırada, Liberal Parti’den iki, Muhafazakâr Parti’den bir temsilcinin yer aldığı üç kişilik bir cuntanın ülkeyi yönetmesi konusunda anlaştı. Bu dönemde Ulusal Muhafızlar’m başkomutanı olarak siyasal etkinliğini sürdüren Somoza, 1974’te altı yıllığına yeniden başkan oldu ve üçlü cunta yönetimine son verdi.

Somoza, ilk kez başkan olduğu 1967’de iktidara karşı silahlı mücadele veren FSLN (Frente Sandinista de Liberacion Nacional-Sandinist Ulusal Kurtuluş Cephesi) militanlarının Pancasan yöresinde giriştiği gerilla mücadelesini Ulusal Muhafızlar’ın yardımıyla bastırdıktan sonra 1936’dan beri uygulanmakta olan baskı yönetimini sertleştirdi. Basın üzerindeki sansürü ve siyasal denetimini artırdı. Öğrenciler ve işçiler arasında görülen her kıpırdanmayı, Ulusal Muhafızların yardımıyla zor kullanarak bastırttı.

Başkanlık döneminin sonuna doğru ihraç ürünlerinin fiyatlarının düşmesi ve diğer iktisadi sorunlar, yönetimine karşı hoşnutsuzluğun artmasına neden oldu. 1972’de Managua’da on bine yakın insanın ölümüne yol açan büyük bir depremin ardından gelen milyonlarca dolarlık uluslararası yardıma el koyarak Ulusal Muhafızlar’a para karşılığı sattırtan Somoza, depremden sonra kârlı bir alan durumuna gelen inşaat ve bankacılık sektörlerinde kendi şirketlerini kurdu. Bu sırada babası Anastasio Somoza Garcia’nın 1936’da başkan olmasından sonra edinilen ve Nikaragua’daki ekilebilir toprakların dörtte birini, özel bir liman ve havacılık şirketini, bir balıkçı filosunu, çeşitli madenleri, konserve ve bira fabrikalarını içeren aile serveti, NikaragualI iş çevreleri arasında da hoşnutsuzluk yaratmaya başlamıştı. Bu hoşnutsuzluk geleneksel muhafazakâr ve bağımsız liberal iş çevrelerinin 1974’te UDEL’yi (Union Democratica de Liberacion-Demokratik Kurtuluş Birliği) kurmalarıyla somutlandı. Aynı yılın 27 Aralık’ında, ABD elçisi onuruna verilen bir ziyafeti basan FSLN militanlarının rehin aldığı, aralarında bakanların da bulunduğu 12 önemli devlet adamının karşılığında 14 siyasal tutukluyu serbest bırakmak zorunda kalan Somoza, Noel Partisi Baskını olarak anılan bu olaydan sonra baskı ve terörü yeniden yoğunlaştırarak sert misilleme hareketlerine girişti.

1978’de yönetime muhalif bir gazeteci olan Pedro Joaquin Chamerro’un öldürülmesi ve Masaya kentinde baş gösteren ayaklanmanın Ulusal Muhafız-lar’ca bastırılmasının ardından FSLN, UDEL ve bir yıl önce bir grup demokrat aydın, rahip ve işadamı tarafından kurulmuş olan Onikiler Grubu, genişletilmiş bir muhalefet cephesi oluşturdular. Ağustos 1978’de Başkanlık Sarayı’nı basan FSLN militanları, parlamenterleri rehin alarak, siyasal tutukluların serbest bırakılmasını ve bildirilerinin radyodan yayımlanmasını sağladı. Eylül 1978’de Nikaragua’nın belli başlı kentlerinde FSLN’nin önderliğinde başlayan ayaklanma, 4 Haziran 1979’da FSLN’nin çağrısıyla başlayan genel grevin ardından başkent Managua’yı da kapsadı. Somoza, FSLN’nin, ülkenin büyük kentlerinde ve Managua’nm doğusunda denetimi ele geçirmesi üzerine, 17 Temmuz 1979’da Nikaragua’yı terk etmek zorunda kaldı. Önce ABD’nin Miami kentine, oradan da Paraguay’a geçen Somoza, 17 Eylül 1980’de, otomobilindeyken uğradığı bazukalı bir silahlı saldırı sonucu öldürüldü.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi