Amos (peygamber) Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

AMOS (İÖ 8.yy)

İbrani peygamberi. Tanrısal İsrail Devleti’nin yıkılmadığım İsrailler’e bildirmekle görevlendirildiğini ileri sürmüştür.

Yaşamı konusunda yeterli bilgi yoktur; bütün bilinenler Tevrat’ta geçen öykülerden kaynaklanır. Dinler tarihinde İsrailoğulları’nı dağılmaktan, yurtlarından göç etmekten kurtarmak için görevlendirildiği, Kutsal Kitap’ta dokuz kesimli bir bölüme adı verildiği söylenir.

Amos, İsrailoğullan’nın Babil egemenliği altına girdikleri, yurtlarının sürekli saldırılar sonucu yıkıldığı, ülkelerinden göç etmek zorunda kaldıkları bir dönemde peygamber olarak ortaya çıkmıştır. Kutsal Kitap’ti geçen sözlerinden anlaşıldığına göre, bütün düşüncesi İsrailoğulları Devleti’ni dağılmaktan, halkı göç etmekten kurtarmak, birliği sağlamaktı: “… Ben peygamber değildim, peygamber oğlu da değildim, ancak ben sığır çobanı idim… Rab beni sürünün arkasından aldı ve Rab bana dedi: Git, kavmim İsrail’e peygamberlik et.” (Kitab-ı Mukaddes, Eski Ahit, Amos 7/14-15).

Amos, bir peygamber olarak, Israiloğulları’nın eski inançlarını bırakmalarım, daha düzenli, daha barışsever bir anlayış ortamında kardeşçe yaşamalarını önermiş ve kanlı eylemlerin sürdürülmesine, özellikle kanlı kurban törenlerine karşı çıkmıştır. Toplumda pek yaygın olan soygun, vurgun, yoksullan sömürme, düşkünleri ezme gibi eylemlerin önlenmesine çalışmıştır.

Amos, insanlar arasında kardeşçe yaşamanın gereğini ileri sürmüş; yöneticilerin, varlıklı kimselerin baskılarına, yoksullan ezmelerine, soymalarına tanrısal bir görevle karşı çıkmıştır:

dinleyin, sizler ki, yoksulu yutmak istiyorsunuz ve memleketin fakirlerini helak ediyorsunuz: Ne vakit aybaşı geçecek ki ekin alalım, ne vakit sebt günü gelecek ki satılığa buğday çıkaralım, cefayı küçültelim ve şekeli büyültelim ve hileli teraziler kullanalım da fakirleri gümüşe ve yoksulları bir çift çarığa satın alalım ve buğdayın süprüntüsünü satalım.” (Kitab-ı Mukaddes, Eski Ahit, Amos 8/5-6).

Amos’la ilgili öyküler, ilk Çağ’dan bu yana, Batı ülkelerinde yazı, heykel, resim, mozaik gibi sanat alanlarına konu olmuştur.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi