Sosyoloji
Amerikalı Misyonerlerin Samsun ve Çevresindeki Faaliyetleri
Erdal
Açıkses – Amerikalı Misyonerlerin Samsun ve Çevresindeki Faaliyetleri
Açıkses – Amerikalı Misyonerlerin Samsun ve Çevresindeki Faaliyetleri
Anadolu’da birçok misyoner kuruluşu olmakla
beraber en etkili rolü oynayan, “Amerikan Board” olarak isimlendirdiğimiz
“1810 yılında Amerika’nın Boston kentinde kurulmuş olan “American
Board of Commissioners for Foreign Mission” adlı kurumdur. Bu kuruluş 1819
yılında Türkiye’yi de programına alarak misyonerlerini buraya göndermeye
başlamıştır (s. 176).
beraber en etkili rolü oynayan, “Amerikan Board” olarak isimlendirdiğimiz
“1810 yılında Amerika’nın Boston kentinde kurulmuş olan “American
Board of Commissioners for Foreign Mission” adlı kurumdur. Bu kuruluş 1819
yılında Türkiye’yi de programına alarak misyonerlerini buraya göndermeye
başlamıştır (s. 176).
Tepki çekmemek için sadece okur-yazar
yetiştiren okullar açarak işe başlayan misyonerler önce yerli halktan destek
görmüş…
yetiştiren okullar açarak işe başlayan misyonerler önce yerli halktan destek
görmüş…
1852 yılından beri Merzifon’a gelmeye
başlayan misyonerler 1854 yılında bir okul açtılar.
başlayan misyonerler 1854 yılında bir okul açtılar.
Bütün Amerikan Koleji’nde olduğu gibi başkan
Amerikalı olmak üzere 5’i Pontus Protestan Derneği 5’i de Amerikan Board misyonerlerinden
olmak üzere bir de mütevelli heyeti seçildi.
Amerikalı olmak üzere 5’i Pontus Protestan Derneği 5’i de Amerikan Board misyonerlerinden
olmak üzere bir de mütevelli heyeti seçildi.
1898-1899 öğretim yılında 151 Ermeni ve 55
Rum’dan oluşan öğrenci kadrosu 55 farklı köyden 11 farklı şehirden gelmekteydi
45. Merzifon misyonu merkez olmak üzere kendine bağlı uç istasyonların da başlıcaları
Amasya, Tokat, Çarşamba, Çorum, Samsun ve Ünye’dir (s. 184-185).
Rum’dan oluşan öğrenci kadrosu 55 farklı köyden 11 farklı şehirden gelmekteydi
45. Merzifon misyonu merkez olmak üzere kendine bağlı uç istasyonların da başlıcaları
Amasya, Tokat, Çarşamba, Çorum, Samsun ve Ünye’dir (s. 184-185).
Merzifon’daki Ermeni olayları, 1892 yılında
mühür yerine mermi basılmış komite bildirilerinin cami avlularına atılmasıyla
başlamıştır 51. Olayların odak noktasının Merzifon Amerikan Koleji olduğu
belirlenmiştir. Olayların çıkışında etkin rol oynayan Küçük Ermenistan İhtilal
Komitesi’nin merkezi Merzifon’daydı ve bu komitenin yöneticileri de Merzifon
Amerikan Koleji’nde görevli Karabet Tomaiyan ve Ohannes Kayayan idi (s. 186).
mühür yerine mermi basılmış komite bildirilerinin cami avlularına atılmasıyla
başlamıştır 51. Olayların odak noktasının Merzifon Amerikan Koleji olduğu
belirlenmiştir. Olayların çıkışında etkin rol oynayan Küçük Ermenistan İhtilal
Komitesi’nin merkezi Merzifon’daydı ve bu komitenin yöneticileri de Merzifon
Amerikan Koleji’nde görevli Karabet Tomaiyan ve Ohannes Kayayan idi (s. 186).
Olaylar sırasında zarar gören okulların
tamiri için Amerika Devleti de tehditkâr bir tavırla bunlara tazminat
ödenmesini istemiş (…) yüz bin dolarlık tazminat 1901 yılında ödenir.
tamiri için Amerika Devleti de tehditkâr bir tavırla bunlara tazminat
ödenmesini istemiş (…) yüz bin dolarlık tazminat 1901 yılında ödenir.
Olaylar Ermeni ve Rumları Merzifon’daki okula
daha yakınlaştırmış ve öğrenci sayısı artış göstermiştir.
daha yakınlaştırmış ve öğrenci sayısı artış göstermiştir.
16 Şubat 1921 tarihinde okul arazisinde ve
okulda oldukça önemli belgeler ele geçer. Pontus Rum Teşkilatı’nın
teşkilatlandığı ve eylemlerinin burada planlandığını tespit edilir.
okulda oldukça önemli belgeler ele geçer. Pontus Rum Teşkilatı’nın
teşkilatlandığı ve eylemlerinin burada planlandığını tespit edilir.
29 misyoner Samsun yoluyla sınır dışı
edilmiştir.
edilmiştir.
Amerikalı Misyonerler
8 Ocak 1924 tarihinde American Girls’ School
of Life (Amerikan Kız Hayat Okulu) adı altında yeniden açıldı.
of Life (Amerikan Kız Hayat Okulu) adı altında yeniden açıldı.
1938 yılında kapandı (s. 193).
—
Doğanay, Rahmi. (2006), “İstiklal Harbinde Samsun’daki Amerikan Filosu,” Geçmişten Geleceğe Samsun, Ed. Cevdet
Yılmaz, Cilt: 1, (s. 175-197), Samsun
Yılmaz, Cilt: 1, (s. 175-197), Samsun