Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı (Tarihi Eserler)

İstanbul Boğazı’nın en eski yalısı olan yapı, Meşruta Yalı adıyla da biliniyor.
1699’da Köprülü Amcazade Hüseyin Paşa için inşa edildi. Yeğen, Sarhoş, Mevlevi lakaplarıyla da bilinen Amcazade Hüseyin Paşa, Köprülü Mehmed Paşa’nın yeğeni ve Fazıl Ahmed Paşa’nın amcasıydı.
1697-1702 döneminde sadrazamlık yapmıştı. Bugüne kalan yapı, eskiden Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı’nın selamlık dairesinin divanhanesini teşkil ediyordu.

Harem dairesi ise selamlığın 70-80 metre kadar güneyindeydi. Haremin eski bir fotoğrafından hareketle iki katlı, iki büyük sofalı ve 15-20 odalı olduğu tahmin ediliyor. Yalının 1893 Rus Savaşı sırasında yerleştirilen Rumeli göçmenleri yüzünden tahrip olduğu ve kısmen yıktırıldığından ya da bir yangınla ortadan kalktığından söz ediliyor. Ancak, daha 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Osmanlı sivil mimarlığının eşsiz bir eseri olarak dikkat çekmiş olmasına rağmen, bir dönem Türkiye Turîng ve Otomobil Kurumu’nun gayretleriyle tamamen yıkılmaktan kurtulduysa da, Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı’nda en büyük tahribata günümüze kadar süren ihmal neden oldu.

Yapının ait olduğu Mülhak Amcazade Hüseyin Paşa Vakfı ve Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı İnşaat, Restorasyon, Turizm ve Ticaret A.Ş’nin yıllardır süren dışlayıcı tutumu nedeniyle, giderek tahrip olan iç mekán bir zamanlar tamamen renkli desenlerle bezeli ahşap panellerle kaplanmıştı. Bazı mimari elemanlar altın varak kaplı veya tezhipliydi. Kapı ve dolap cephesi ise tel ve fildişi kakma ile bezenmişti. Odanın ortasındaki havuz ve fıskıye iki sıra mermer ile çevriliydi. Bundan 30 yıl önce gözlemciler ahşap dekoratif elemanların tamamen süngerleşmiş olduğunu kaydetmişlerdi.