Ali Paşa (Silahdar) Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

ALİ PAŞA [Silahdar] (1668 – 1716)

Osmanlı sadrazamı. Mora’nın geri alınmasını gerçekleştirmiştir.

İznik Gölü yakınlarında Sölüz’de doğdu. Belgrad yakınlarında öldü. Kethüda Hacı Hüseyin Ağa’ nın oğludur. II. Ahmed zamanında (1691-1695) Enderun’a girip kilerde görev aldı. II. Mustafa zamanında (1685 – 1703) sır kâtipliğine, III. Ahmed tahta çıktıktan (1703) sonra da rikâbdar ve çuhadarlığa atandı. 1704’te silahdar oldu. 1709’da vezirliğe yükseldi ve III. Ahmed’in kızı Fatma Sultan’la evlendi. 3u evlilik sonrası ikinci kez vezirliğe, ardından da ikâb kaymakamlığına atanarak saraydaki durumunu aha da güçlendirdi. Sadrazamların atanma ve görevlen alınmalarında etkin bir rol oynamaya başladı. Bu iurumdan tedirgin olan Sadrazam Hoca İbrahim Paşa, Ali Paşa’yı öldürtmeye kalkışınca idam edildi. Yerine Ali Paşa getirildi.

1713’te sadrazam olan Ali Paşa, ilk iş olarak Edirne’de Rusya ile bir antlaşma imzaladı. Bu antlaşma uyarınca Şamara kıyıları Osmanlılar’a, Orel kıyıları Ruslar’a verilecek, bu ırmakların kaynaklarından Don ve Azak’a dek uzanan bölgenin paylaşımı Ruslar’ın işgalinden önceki duruma getirilecek ve iki taraf birbirinin topraklarına saldırmayacaktı.

Ali Paşa, Rusya ile sorunları çözdükten sonra Karlofça Antlaşması ile Venedikliler’e bırakılmış olan Mora’yı geri almayı amaçladı. Osmanlı-Venedik ilişkileri 1711’de başgösteren Karadağ ayaklanması nedeniyle yeniden bozulmuştu. Olay bastırıldıktan sonra ayaklananların bir bölümü Venedik’e sığınmıştı. Bunun ötesinde Venedik korsan gemilerinin, Akdeniz’ deki Osmanlı gemilerine saldırmaları üzerine, aradaki antlaşmanın çiğnendiği gerekçesiyle 1714’te Vene-
dik’e savaş ilan edildi. Ali Paşa’nın komutasındaki ordu ile Kaptan-ı Derya Canım Hoca Mehmed Paşa’mn komuta ettiği donanma, Korent, Mora, İstendil, Egine ve çevre adaları ele geçirdi. Ali Paşa, ele geçirilen yerlerde düzeni sağlayıp, gerekli önlemleri aldıktan sonra Edirne’ye döndü.

Ali Paşa’nın sadrazamlığı sırasında, Suriye ve Mısır’da ortaya çıkan ayaklanmalar çok büyümeden bastırıldı. Osmanlı Devleti, 1716’da Venedikliler’in donanma üssü olarak kullandıkları Korfo adasına bir sefer düzenlemeye karar verdi. Ancak Avusturya, bunun Karlofça Antlaşması’na aykırı olduğunu ileri sürerek uyarıda bulununca, Ali Paşa 150.000 kişilik bir güçle Avusturya seferine çıktı. İki ordu, Ağustos 1716’da Belgrad yakınlarında Petervaradin’de karşılaştılar. Avusturyalılar’ın beklenmedik saldırısı karşısında bozguna uğrayıp geri çekilen orduyu toparlamaya çalışan Ali Paşa savaş alanında yaralanarak öldü. Sadrazamın ölümü üzerine sefer başarısızlıkla sonuçlandı.

Şehid sanıyla da anılan Ali Paşa, sadrazamlığı sırasında memurların nasıl davranmaları gerektiğine ilişkin bir yönetmelik yayımlamış, saray harcamalarına düzen getirmiştir. Şiir ve astronomiyle ilgilenmiş, bilim adamlarını korumuştur.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi