Ali Kemal Kimdir, Hayatı, Eserleri, Neden Linç Edildi, Hakkında Kısa Bilgi
ALİ KEMAL (1867 – 1922)
Osmanlı gazeteci, yazar. Kurtuluş Savaşı’na karşı çıkan yazılarıyla tanınmış, bu yüzden linç edilmiştir.
İstanbul’da doğdu, asıl adı Ali Rıza’dır. Mülkiye Mektebi’ndeyken arkadaşlarıyla birlikte çıkardığı Gülşen adlı dergiye yazdığı yazılarda Ali Kemal imzasını kullandığı için bu adla tanınmıştır.
1886’da Mülkiye Mektebi dördüncü sınıfındayken Paris’e, oradan da Cenevre’ye gitti. Avrupa’dan çeşitli gazete ve dergilere yazılar gönderdi. 1888’de bitirme sınavlarını vermek için İstanbul’a döndü. 1889’da siyasal çalışmalar yaptığı gerekçesiyle Halep’e sürüldü. Beş yıl boyunca Halep İdadisi’nde Fransızca ve edebiyat dersleri verdi. 1894’te Avrupa’ ya kaçtı. Paris’ten ikdam gazetesine yazılar gönderdi. Yurt dışında kaldığı yıllarda Brüksel Elçiliği ikinci kâtipliği ve Mısır’da bazı prenslerin çiftliklerinde kâhyalık yaptı. Bu arada, Türk gazetesini çıkardı. 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanından birkaç gün önce İstanbul’a geldi, ikdam gazetesinde yazdığı yazılarda İttihat ve Terakki’yi şiddetle eleştirdi. Hürriyet ve İtilaf Fırkası’na üye oldu. 1919’da Damat Ferid Paşa hükümetinde önce maarif, sonra da dahiliye nazırlığı görevlerinde bulundu. Bakanlık görevinden ayrıldıktan sonra, daha önce yayımlamakta olduğu Peyam gazetesini Sabah gazetesiyle birleştirerek Peyam-ı Sabah gazetesini çıkarmaya başladı. Yazılarında Kurtuluş Savaşı hareketini yerdi. 18 Kasım 1922’de tutuklanarak İzmit’e götürüldü. Yargılanmak üzere Ankara’ya götürülmeyi beklerken Nurettin Paşa’nın kışkırtmasıyla halk tarafından linç edildi.
Ali Kemal’in tarih ve edebiyat üzerine makaleleri, çevirileri, şiir ve romanları vardır. Dil ve edebiyatta Muallim Naci’yi izlemiştir. Abdülhak Hamid ve Tevfik Fikret’i yüceltmiş, Servet-i Fünuncular ve Türkçüler’e karşı çıkmıştır. Peyam gazetesinin edebiyat ekinde Rıza Tevfik, Hüseyin Daniş, Ahmed Refik, Yahya Kemal, Yakup Kadri gibi yazarları bir araya toplamış; bu ekte “Ömrüm” başlığı altında anılarını yayımlamıştır.
• YAPITLAR: Sorbonne Darülfünununda Edebiyat-ı Hakikiye Dersleri, 1898; İki Hemşire, 1899; Paris Musahabeleri, 1899; Mesele-i Şarkiye, Medhal, 1900; Çölde Bir Sergüzeşt, 1900; Cevabımız, 1907; Bir Safha-i Şebab, 1913; Bir Safha-i Tarih, 1913; Rical-i İhtilal; Condorcet, Saint-Just, Danton, Robespierre, 1913; Ilm-i Ahlak 1914; Raşıd Müverrih mi, Şair mi? 1918; Tarih-i Siyasi, 1918.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi