Ali Ekrem Bolayır kimdir? Hayatı ve eserleri
Ali Ekrem Bolayır kimdir? Hayatı ve eserleri: Osmanlı Devletinin son zamanlarında yetişen devlet adamı ve şair. İstanbul’da 1867 senesinde doğdu. Babası Namık Kemal’dir. Dört yaşında iken Hobyar Mahalle Mektebine başladı. İlk tahsilini tamamladıktan sonra bir sene kadar Fatih Askeri Rüşdiyesine devam etti. Özel derslerle idadi tahsilini tamamlayan Ali Ekrem Bolayır, babası Rodos Mutasarrıfıyken Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi. Oğlunu asker yapmak isteyen Namık Kemal, bir dilekçe ile Sultan İkinci Abdülhamid Hana müracaat etti ise de, dedesi buna mani olarak padişahtan Şurayı Devlete veya Hariciye Nezaretine tayinini rica etti. Sultan bu iki teklifi kale almayıp, Ali Ekrem’i Mabeyn’e aldı.
Ali Ekrem Bolayır, Mabeyndeki görevine başladığında 20 yaşındaydı. On sekiz sene bu vazifede çalıştı. 1906’da Kudüs Mutasarrıflığına, Meşrutiyetin ilanından sonra da Beyrut valiliğine tayin edildi. Bu vazifede üç gün bulunduktan sonra istifa etti. 1908 Eylülünde Cezayir-i Bahr-i Sefid (Akdeniz Adaları) valisi oldu. Bir sene sonra görevden alınınca İstanbul’a döndü. 1910’da Darülfünunda Edebiyat Müderrisi oldu. 1912’de tekrar Akdeniz Adaları valiliğine tayin edildi. Balkan Savaşları sırasında Yunanlılara esir düştü ise de esareti kısa sürdü ve İstanbul’a döndü. Tekrar Darülfünun’a müderris oldu. 1919’da edebiyat dersi, Maarif Nazırı tarafından kaldırılınca, Galatasaray Lisesi Edebiyat Öğretmenliğine tayin edildi. Ancak bu vazifeyi kabul etmedi. Said Bey Maarif Nazırı olunca Galatasaray Lisesi Edebiyat Öğretmenliğini kabul etti. 1922’de Yahya Kemal’e vekaleten üçüncü defa Darülfünun’a tayin edildi. Birkaç ay sonra asil olarak ders vermeye başlayan Ali Ekrem, buranın üniversiteye çevrildiği tarihten 1933’e kadar bu vazifede kaldı. Diğer taraftan da Maltepe Askeri Lisesinde edebiyat dersleri veriyordu. Darülfünun’dan ayrıldıktan sonra bu vazifesine devam etti. Ali Ekrem Bolayır 27 Ağustos 1937’de öldü ve Zincirlikuyu Asri Mezarlığına gömüldü.
Ali Ekrem Bolayır, daha on yaşında iken şiirler söylemeye başlamıştı. Babası bazı mısralarını düzelterek ona yardımcı oldu. 17-18 yaşlarında iken düzgün manzumeler yazıyordu. İlk neşredilen eseri “Dağ” adlı mensuresidir. Önceleri İlham, sonra da Ayın Nadir takma isimlerini kullandı. Servet-i Fünun’da yazmaya başladıktan sonra asıl şahsiyetine kavuşan Ali Ekrem Bolayır, bir süre sonra Tevfik Fikret’le aralarında ayrılık çıkınca Servet-i Fünun’u bırakarak Malumat’a geçti.
// <![CDATA[ // ]]>
Ali Ekrem’in dili ihtişamlı olduğu için Türkçülük cereyanına katılmadı. Bazı manzumelerinde tekellüflü (ağır) bir dil kullanmış, tamlamalara bağlı kalmıştı. Dile hakim olan şair, 1908’den sonra hece vezni ile şiirler yazdı ise de bu vezni aruzdaki gibi başarıyla kullanamamıştır. Gerçekleri romantik bir tarzda ifade etmek onun bariz özelliklerindendir.
Ali Ekrem Bolayır ’ın başlıca eserleri şunlardır:
1) Zilal-i İlham (1909): 1888-1908 seneleri arasında yazdığı şiirleri içine alan bir eserdir.
2) Kaside-i Askeriye (1908): Namık Kemal’in Hürriyet Kasidesi’ne nazire olarak yazılmış 41 beytlik bir kasidedir.
3) Ana Vatan (1921): Hece vezni ile yazılmış milli duyguyu işleyen şiirlerden meydana gelmiştir.
4) Şiir Demeti (1925): Küçük çocuklar için dini, milli ve eğitici mahiyette şiirlerin yer aldığı bir eserdir.
5) Ruh-ı Kemal (1908),
6) Kırmızı Fesler (1908),
7) Lisan-ı Osmani (1914),
8) Ordunun Defteri (1918),
9) Vicdan Alevleri,
10) Lisan-ı Nazm,
11) Lisan-ı Nesr,
12) Mesalik-i Edebiye,
13) Tair-i İlahi,
14) Barıa,
15) Engel,
16) Sükut,
17) Eğlenirken.
Şiirlerinden bir örnek
KÜÇÜK ALİM
Sakarya’nın suyu berrak
Aynasında Türk yüzü ak,
Durma, durma coşkun su ak;
Müjde götür Türk ilinden
Cennetteki Alime sen.
…….
Sakarya’nın suyu kara
Gece urmuş ak yollara …
Zeyneb kimden kimi sora?
Ey Sakarya bana bildir,
Küçük Alim sende midir?
Köyde bir gün dedi bana:
Gitmek düştü nişanlına
Gelemezsem… benden yana
Sakın dökme gözyaşını,
Sulanamaz şehid kanı!
…….
Sakarya’nın suyu kızıl,
Akar durur harıl harıl.
Sakarya pek yaman bu yıl:
Her dalgası bir kefendir,
Dudağından kan belirir!
…….
Ey Sakarya, sularından
Küçük Alim zaman zaman
Bana gülüp diyor: Vatan!
Koca ırmak, gök aynası
Ne güzelsin kuruyası!
KAYNAK: REHBER ANSİKLOPEDİSİ, 1. CİLT
Ali Ekrem Bolayır kimdir? hayatı ve eserleri: (1867-1937) İstanbul’da doğdu. Namık Kemal’in oğludur. Özel öğrenim görerek yetiştirildi. II. Abdülhamid’in padişah olduğu dönemde uzun süre sarayda mabeyincilik yaptı (1888-1905), mutasarrıflık ve valilik görevlerinde bulundu. Mütarekede İstanbul Darülfünun’da, Galatasaray’da öğretmenlik yaptı. Darülfünunun’daki müderrisliği Cumhuriyet’ten sonra da sürdü. Maltepe Askeri Lisesi’nde edebiyat öğretmeniyken öldü. Kişiliğini ortaya koyan şiirlerini Servet-i Fünun dergisinde (1896-1900) yayımlayan Ali Ekrem Bolayır, aruz ölçüsüyle biçim kaygısını ön planda tutan bireysel duygu şiirleri yazıyordu. Bu dönemde Türk-Yunan savaşı dolayısıyla yazdığı “Vasiyyet” şiiri geniş ilgi gördü. Meşrutiyetten sonra hece ölçüsü ile toplumsal konuları işledi, Birinci Dünya ve Kurtuluş savaşlarında kahramanlık şiirleri yazdı. Çağın gelişmelerini kavrama gücünü gösteremeyerek denediği her türdeki başarısı ortadan yukarı çıkamamış geçiş dönemi sanatçılarından biridir.
ŞİİR KİTAPLARI: Ruh-i Kemal (1909), Zilâl-i İlhan (1909), Çocuk Şiirleri (1917), Ordunun Defteri (şiirler, yazılar, 1918), Şiir Demeti (1925), Vicdan Alevleri (1925).
Kaynak: Çağdaş Türk Edebiyatı 1, Meşrutiyet Dönemi 1, Şükran YURDAKUL, 1994, Evrensel Basım Yayın.
Ali Ekrem Bolayır kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi:
Şair ve yazar (0.1867, İstanbul – Ö, 27 Ağustos 1937), Namık Kemal‘in oğludur. Bazı şiirlerinde A. Nadir, ilham imzalarını kullandı. Ortaöğrenimini babasının Rodos (1884) ve Sakız (1887) mutasarrıflıkları sırasında özel dersler alarak tamamladı. 2. Abdülhamid döneminde Kudüs mutasarrıfı oluncaya kadar uzun süre mabeyin katibi olarak çalıştı (1898- 1905). Daha sonra Beyrut ve Akdeniz Adaları valiliği, İstanbul Darülfünunda metin şerhi müderrisliği (1913-33), Galatasaray Sultanisi’nde öğretmenlik yaptı. Hayatının son yıllarında geçim sıkıntısı çekti. Ünlü hekim Mazhar Osman tarafından tedavi edildi. Mezarı İstanbul Zincirlikuyu’dadır.
1890’da ilk nesir şiiri Resimli Gazete’de çıkan Ali Ekrem Bolayır, 1896’da Servet-i Fünün dergisinde yayımlanmaya başlayan şiirleriyle tanındı. Bir ara Tevfik Fikret’le anlaşmazlığa düşerek Servet-i Fünün karşıtı Musavver Malumat’a geçti. 1908’e kadar yazması yasaklandı. 1897 Yunan Savaşından ilham alarak yazdığı Vasiyet adlı şiiriyle ün kazanmıştı. Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele yıllarında kahramanlık şiirleri yazdı. Hece ölçüsü nü ilk deneyen şairler arasında yer aldı. Şiirleri orta bir seviyenin üzerine çıkama dı. Edebiyat, tarih ve tiyatro alanında da eserler vermiştir.
Çocuk kitapları: Çocuk Şiirleri (1917) Ordunun Defteri (1918), Şiir Demeti (1925).
Kaynak: Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi, 2. Cilt, Hasan Latif SARIYÜCE, Nar yayınları, 2012