Ali Cafer Kümbeti Nerededir, Tarihi, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Ali Cafer Kümbeti, Kayseri’de XIV. yüzyıla tarihlenen bir türbe.

Kimin için yaptırıldığı bilinmemekte, sadece Ali Cafer adında, tarihî şahsiyeti meçhul bir kişiye izafe edilmektedir. A. Gabriel, bu kümbetin 750 (1349-50) yılı­na doğru yapılmış olabileceğini bir ihti­mal olarak ileri sürmüş, birçokları da bu tarihi kesin olarak kabul etmişlerdir. İçinde Sırçalı Kümbetin de bulunduğu mezarlıkta olan Ali Cafer Kümbeti’nde, külah eteğinde Bakara sûresinden bir âyet yazılmış olup başka bir kitabe yok­tur. Yapı eğer gerçekten XIV. yüzyıl or­talarına ait ise bu takdirde Eretnaoğul-lan’nın bu bölgedeki hâkimiyeti sırasında yapılmış olmalıdır.

Ali Cafer Kümbeti sekizgen bir plana göre inşa edilmiştir. Bu cins yapılarda nâdir rastlanan bir özellik olarak kapı­sının dışında küçük bir giriş mekânı vardır. H. Ethem Eldem tarafından ileri sürüldüğü gibi. bu giriş mekânının son­radan eklenmediği A. Gabriel tarafın­dan ispatlanmıştır. İçten de sekizgen olan esas mekânı bir kubbe örter. Bu­nun üstünde ise yine sekiz köşeli pira­mit biçiminde bir külah vardır. İçinde duvarların sekiz cephesinden, kemer­ler, İstiridye kabuğu biçiminde küçük tromplar ve prizma şeklinde bir silme ile kubbe yuvarlağına geçilir. Türbenin üç cephesinde birer pencere açılmıştır. Esas taban yıkılmış olduğundan evvelce içinde bulunması gereken sandukadan hiçbir iz kalmamıştır.

Çok intizamlı kesme taş kaplı olarak yapılmış Ali Cafer Kümbeti yüksek bir kaide üstüne oturmaktadır. Asil ve za­rif hatların hâkim olduğu bu türbede yalnız pencere çevreleriyle kapı. taşlar işlenmek suretiyle bezenmiştir. Kapı mukarnaslı bir tacın altında açılmıştır. Ana­dolu’daki Türk yapı sanatının güzel ör­neklerinden olan Ali Cafer Kümbeti’nin giriş mekânının hemen hemen bütünü yıkılmış durumda idi. Ayrıca külahın ya­rısının taşlan dökülmüş ve İç dolgu mey­dana çıkmıştı. Ancak son yıllarda bu ta­rihî eserin sanat değeri anlaşılmış ve 1977’de büyük ölçüde tamir edil­miştir. Halen mülkiyeti Kayseri Belediyesi’ne ait bulunmaktadır.

Diyanet İslam Ansiklopedisi