Alexandre Blacque kimdir? Hayatı ve eserleri

Alexandre Blacque kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1797-1837) Fransız gazeteci. İzmir ve İstanbul’da yayımladığı gazetelerde Avrupa’ya karşı Osmanlılar’m haklarını savun­muştur. Paris’te doğdu, Malta’da öldü. Avukat olan babası 1789’da Fransız Devrimi sırasında Kral XVI. Louis’yi savunduğu için Fransa’da barınamayarak Osmanlı Devleti’ne sığınmış ve İzmir’e yerleşmişti.

Osmanlılar arasında Blak Bey adıyla tanınan Alexandre Blacque da hukuk öğrenimi görmüştü. İzmir’deki Fransız tüccarların çıkarlarını koruduğu için onların güvenini kazanmış, 1821’de İzmir’de Roux adlı Fransız’ın çıkardığı Le Spectateur Oriental gazetesine yazılar yazmıştı.

Bir süre sonra satın aldığı bu gazetede bağımsız­lık amacıyla Ege adalannda geniş çaplı eylemlere girişen Yunanlılar ile onları destekleyen Fransa, İngiltere ve Rusya’ya karşı yoğun eleştiriler yöneltti. Ekim 1827’de bu eleştiriler nedeniyle gazetesi bir ay kapatıldı. Aralık 1827’de bu üç devletin Osmanlı Devleti ile ilişkilerini keserek elçileri ülkeyi terketti- ğinde, İzmir’deki Fransız çıkarlarını korumakla gö­revlendirilen Hollanda konsolosu basımevine el koydu.

Blak Bey, Ocak 1828’de haftalık Courrier de Smyrne gazetesini yayımlamaya başladı. Bu gazetede de Osmanlılar’ı savunuyor, Yunanlılar’a ve Ruslar’a sert bir dille çatıyordu. Ağustos 1830’da Ruslar’ın Osmanlı Devleti’ne yaptığı sürekli başvurular sonucu gazete hakkında soruşturma açıldı. Fransız elçiliği de Blak Bey’i gazetesini kapattırmakla tehdit etti. Duru­mu yakından izleyen II. Mahmud araya girerek, Osmanlı Devleti adına resmi bir gazete çıkarmak üzere Blak Bey’i İstanbul’a çağırdı (1831). Bunun üzerine Blak Bey basımevini İstanbul’a taşıdı ve yarı resmi nitelikteki Le Moniteur Ottoman gazetesini çıkarmaya başladı.

Osmanlı Devleti’nin siyasi durumunu yabancıla­ra anlatmayı amaçlayan bu gazete, resmi nitelikteki Takvim-i Vekay i’dcki yazıların Fransızca çevirileri­nin yanı sıra Osmanlı yönetiminin siyasi görüşlerini de yansıtıyordu. Blak Bey, gösterdiği yararlıklar nedeniyle II. Mahmud tarafından ödüllendirilirken Avrupa devletlerinin de tepkilerine hedef oldu.

Le Moniteur Ottoman’daki görevini sürdürür­ken hastalanan Blak Bey, tedavi için Fransa’ya gider­ken Malta’da öldü. Ölümünün gerçek nedeni açıklığa kavuşmadı.

Ölümünden sonra, oğlu Edouard Blacque’ın (1825-1895) eğitimini Osmanlı Devleti üstlenmiş ve Edouard Blacque Osmanlı Devleti’nin ABD elçisi olmuştur.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansklopedisi, 17. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983