Alexander S. Wiener Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

WIENER, Alexander Solomon (1907-1976)

ABD’li hekim, bağışıklık ve kanbilim uzmanı. İnsandaki kan gruplan, kan nakli ve bağışıklık tepkimeleri üzerinde çalışmış, kandaki Rh (rhesus) faktörünü tanımlamıştır.

16 Mart 1907’de New York Eyaleti’ndeki Brooklyn’de doğdu, 6 Kasım 1976’da New York kentinde öldü. Cornell Üniversitesi ve New York Devlet Üniversitesi’nde tıp öğrenimini tamamladıktan sonra, 1932’den 1935’e değin Brooklyn’deki Adelphi ve Yahudi hastanelerinde çalıştı, 1938’de de New York Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde öğretim görevlisi oldu. 1939’da New York kentindeki Tıp Denetim Bürosu’ nun seroloji uzmanlığına getirilerek, yaşamının geri kalan bölümünü bu kurumda, kanın bağışıklık tepkimelerinden doğan karmaşık biyolojik ve klinik sorunların incelenmesine adadı.

20. yy’m hemen başında Landsteiner’in, insanların kanındaki belirli antijen ve antikorların varlığına bağlı olarak A, B, AB ve O gibi dört kan grubunun tanımlamasından sonra, kişinin kan serumu ile yabancı alyuvarlar arasında antijen-antikor tepkimelerine yol açmayacak, tehlikesiz kan nakli umudu doğmuştu. Ancak, aynı kan grubundan insanlar arasındaki kan nakillerinde, bilinmeyen nedenlerle bağışıklık tepkimelerinin ve red olaylarının gözlemlenmesi, bu konuyu yeniden araştırmaya itti. Kan gruplan içinde tanımlanan antijen ve antikorların dışındaki başka etkenlerin de serum tepkimelerinden sorumlu olabileceğini düşünen Wiener ve Landstei-ner, 1937’de, üst üste birkaç kez Rhesus maymununun kanı verilen tavşan ve kobayların kan serumunda yeni bir antikorun varlığına rastladılar. New York’ta geniş çaplı bir taramaya girişerek, bu antikoru içeren tavşan serumunun, kentteki beyaz nüfusun % 85’inde alyuvar aglütinasyonuna yol açtığını gören Wiener ve Landsteiner, serumda kendisine karşı etkili özel bir aglütinin (antikor) oluşumuna ve alyuvar çökelmesine neden olan bu aglütinojene (antijen) “rhesus faktörü” (Rh faktörü) adını verdiler. 1940’ta Weiner’in ayrıntılı olarak tanımladığı Rh faktörüne olumlu yanıt verdiği (alyuvarları aglütinasyona uğradığı) için “rhesus pozitif” (Rh+) diye adlandırılan kişilerin dünya nüfusundaki oranı yaklaşık % 85, alyuvarları bu faktörle aglütine olmayan “rhesus negatif” (Rh—) kişilerin oranı ise % 15 dolayındadır. Kan naklindeki tehlikeli uyuşmazlık sorunlarının çözülmesinde temel rol oynayan, ayrıca babalık davasında kanıt olarak kullanılan Rh faktörünün bilinmesi, özellikle anne ile çocuğun kan uyuşmazlığı nedeniyle yeni doğmuş çocuklarda ölüme neden olan hemolitik kansızlıkların ve düşüklerin açıklanmasında da yardımcı oldu. 1944’te Weiner, annenin kanındaki Rh antikorlarının çocuğun kanına geçerek alyuvar erimesi sonucunda ağır hemoliz olaylarına yol açmasından ileri gelen çocuk ölümlerini, yeni doğmuş bebeğin kanını değiştirerek önleme tekniğini buldu ve bu ölümcül kan hastalığının tedavisini olanaklı kıldı.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi