Alem-i Nisvan (dergi) İçeriği, Konuları, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Âlem-i Nisvân. Kırım’da Bahçesaray’da 1906-1914 yılları arasında yayımlanan bir kadın dergisi.

Mevcut bilgilere göre Türk ve İslâm âleminde yayımlanan ilk kadın dergisi olan Âlem-i Nisvân, Kırımlı gazeteci ve yazar Gaspıralı İsmail Bey’in çıkardığı Tercümân-ı Ahvâl-i Zaman gazetesi­nin (1883-1914) ilâve yayını olarak, lise­yi yeni bitirmiş kızı Şefika Gaspıralı’nın idaresinde neşredilmeye başladı.

Âlem-i Nisvân, başlığı altında bulu­nan “Müslimelere mahsus edebî ve tedrîsî haftalık mecmuadır” ibaresi derginin özelliğini açıklamaktaysa da ilk sayı­sı Türkiye’de henüz ele geçmediğinden, program ve gayesi 28 Nisan 1906’da Tercüman gazetesinde yayımlanan iki ilândan öğrenilebilmektedir. Birinci ilân şöyledir: “Âlem-i Nisvân, yani ‘hanım­lar dünyası, hanımlara mahsus haftalık edebî ve fennî resimli mecmuadır. Mecmuanın mevâdd-ı mündericesi işbu bablardan ibarettir:

1) Hanımlara devlet nizamları ve şer’an hukukları;

2) Hâne idaresine, evlât terbiyesine ve tabipliği­ne dair malumat ve haberler:

3) Hâne işleri, dikiş nakış vesaire lâzım olan mevad resim ve şekilleri ile;

4) Bizde ve şâir milletlerde hanımların hali ve maişeti; ilim ve edebiyatta, umur ve siyasette meşhûre olan hanımların tercüme-i hâ­li ve resimleri;

5) Mukaddemât-ı fünûn, usûl-i ahlâk, hikâye, şiir, tarih ve seyahat, lâzım gelen resimlerle. Derginin neşredilmesinden sonra, 20 Haziran 1906 ta­rihli 18 numaralı Tercüman’da çıkan ikinci ilânda ise şu bilgiler yer almakta­dır: “Mart başından beri haftada bir defa neşrolunuyor. Mevâdd-ı münderi­cesi edebiyattan, mâlûmât-ı lâzımeden, hâne idaresinden, sıbyan terbiyesinden, dikiş ve nakış fenninden, ilm-i sıhhat­ten, mevâdd-ı dîniyye ve ahlâkıyyeden İbarettir. Her nüshasında lüzûm-ı mikdârı resim ve şekil dercolunur. Senelik bedeli üç rubledir. Dört aylığı bir ruble­dir, nüshası altı kapiktir.”

Türkiye’de, Hakkı Tank Us Kütüphanesi’ndeki 4. sayısı dışında hiçbir kütüp­hanede koleksiyonu veya tek tek nüs­haları bulunmayan derginin 1906 yılına ait 15, 35 ve 36. sayıları Paris’te Centre Russe de l’Ecole Pratique des Hautes Etudes’de mevcuttur. Eldeki nüshası 15X24 cm. ebadında, on dört sayfa hac­minde olan derginin, Gaspıralı İsmail’in vefat üzerine yayımı du­ran Tercüman’in çıktığı sürece neşri­ne devam edilip edilmediği bilinmemek­tedir.

Âlem-i Nisvân, ilâvesi olduğu Tercü­man gazetesi gibi. Çarlık Rusyası boyun­duruğu altında yaşayan bütün Türk ve müslüman eyaletlerle beraber Osmanlı topraklarına, Mısır, Çin Türkistanı, Hin­distan ve Japonya’ya kadar yayılmıştı. Sefika Hanım ise Azerbaycan Cumhuri-yeti’nin Sovyet istilâsına uğrayıp istiklâ­lini kaybetmesi üzerine 1920’de Türki­ye’ye sığınmış, Haziran 1975’te İstan­bul’da vefat etmiştir.

Diyanet İslam Ansiklopedisi