Aleksander Chayanov Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ÇAYANOV, Aleksandr Vasileviç (1888 – ? )

Rus, iktisatçı. Köylü ekonomisi kuramının kurucularındandır.

1888’de doğdu. Ölüm tarihi bilinmemektedir. Rus tarım iktisatçılarının Üretim Örgütü Okulu’nun önde gelen üyelerindendir. İktisat kuramını, 1920’lerde müdürlüğünü yaptığı Petrovska-Razumovskii Tarım Enstitüsü’nün iktisat bölümünde geliştirdi. NEP (Yeni Ekonomi Politika) döneminde Sovyet tarımının örgütlenmesinde etkin bir rol oynadı. 1928’den sonra tarımda kolektifleştirme hareketinin yeniden başlamasıyla, öncülüğünü yaptığı okul dağıtıldı, 1930’da tutuklandı.

Çayanov, 19. yy ’ın sonu ile 20. yy ’ın başı arasında Rus çiftliklerinden toplanan verilerden yararlanarak bir köylü ekonomisi modeli geliştirdi. Bu modelin temel birimi, belli bir miktar toprağa ve bazı üretim araçlarına sahip olan aile işletmeleridir. Bu işletmelerde üretim yalnızca aile bireyleri tarafından, yabancı işgücü kullanılmaksızın yapılır. Üretimin amacı kâr değil, ailenin tüketim gereksinimlerinin karşılanmasıdır. Çayanov’a göre ailelerin büyüklükleri işletmelerin büyüklüğünü belirler. Aile işletmelerinin kâr amacıyla üretim yapmaması, üretim maliyetinin düşük olması ve iktisadi güçlüklere karşı dayanıklılığı, bu işletmeleri hem kapitalist işletmelerden hem de devlet çiftliklerinden daha etkin kılar.

Çayanov’un görüşleri 1965’ten sonra özellikle Hintli ve Yunanlı iktisatçıların bir bölümünce temel alınmıştır. Bu iktisatçılar tarımda küçük aile işletmelerinin kapitalist tarım işletmelerinden daha verimli ve dayanıklı olduğunu savunan köylü ekonomisi kuramlarını ortaya atmışlardır.

• YAPITLAR (başlıca): The Theory of Peasant Economy, (ö.s.), 1966, (“Köylü Ekonomisi Kuramı”); Oeuvres Choisies, (ö.s.), 1967, (“Seçme Yapıtlar”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi