Albert Mathiez Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MATHIEZ, Albert (1874-1932)

Fransız, tarihçi. Fransız Devrimi tarihi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmıştır.

10 Ocak 1874’te Haute-Saöne’da La Bruyere’de doğdu, 25 Şubat 1932’de Paris’te öldü. Bir hancının oğluydu. 1897’de Ecole Normale Superieure’ü bitirdikten sonra, uzun yıllar çeşitli taşra liselerinde öğretmenlik yaptı. 1900’lerde doktora çalışmaları için Paris’e gitti. Fransız tarihçi F.A.Aulard’ın yönetiminde sürdürdüğü doktora çalışmalarını 1904’te tamamladı.

1907’de hocası Aulard’la, Fransız Devrimi’nin önderlerinden Danton ve Robespierre’in tarihsel kişilikleri ve devrimde oynadıkları rolle ilgili olarak derin bir görüş ayrılığına düşerek bozuştu. Hocasının bir yurtsever olarak yücelttiği Danton’un gerçekte yoz bir demagog olduğunu, diktatör olarak karaladığı Robespierre’in ise tutarlı bir demokrat olduğunu öne sürdü. Bu konudaki görüşlerini yaymak amacıyla 1908’de Robespierre İncelemeleri Derneği’ni kurdu ve Annales revolutionnaires (Devrimci Yıllıklar) adlı dergiyi yayımlamaya başladı. Bu dergi 1924’ten sonra Annales historiques de la revolution française (Fransız Devrimi’nin Tarihsel Yıllıkları) adıyla yayımlandı. Mathiez, arşivlerden elde ettiği bulguları ustaca değerlendirip Robespierre’in yaşamını ve kişiliğini karalayan görüşleri çürütmeye ve Danton’un devrim düşmanlarına karşı teslimiyetçi bir tutum izlediğini göstermeye çalıştı.

1920 başlarında Marxizm’in etkisinde kalarak Fransız Devrimi’nin iktisadi tarihi üzerine incelemeler yapmaya başlayan Mathiez, devrimin gelişimi içinde ortaya çıkan siyasal olayların iktisadi ve toplumsal koşullarla ilintisini somut bir biçimde ortaya koydu. Fransız Devrimi’nde sınıf mücadelesinin önemini ve Jakobenler’in diktatörlüğünün rolünü vurguladı. 1922-1927 arasında, geniş bir okuyucu kitlesine seslenen anlatı türünde bir çalışma olan La revolution française’i (“Fransız Devrimi”) yayımladı. Sonraki yıllarda, bazı dönemleri daha ayrıntılı olarak inceleyen yeni kitaplarla bu çalışmasını geliştirdi.

I.Dünya Savaşı sırasında hükümeti sert bir biçimde eleştirmesi ve Sovyetler Birliği’nde kurulan sosyalist yönetimi desteklemiş olması yüzünden akademik çevreler tarafından dışlanan Mathiez, 1919-1926 arasında Dijon Üniversitesi’nde profesörlük yaptıktan sonra, ders vermek üzere Sorbonne Üniversitesi’ne çağrıldı. Konusunun en önde gelen uzmanı olmasına karşın Fransız Devrimi Tarihi Kürsüsü’nün başına getirilmedi. Şubat 1932’de ders verdiği bir sırada kalp krizi geçirerek öldü.

Eleştirel tarih anlayışının güçlü bir temsilcisi sayılan Mathiez, usta ve inandırıcı anlatım biçimiyle de tarih yazımına yenilik getirmiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): La revolution et l’eglise, 1911, (“Devrim ve Kilise”); Autour de Robespierre, 1915, (“Robespierre’in Çevresinde”), Etudes Robespierristes, İ917-19İ8, (“Robespierre Üzerine İncelemeler”); La revolution française, 3 cilt, 1922-1927, (“Fransız Devrimi”); La vie enere et le mouvement social sous la terreur, 1926, (“Terör Döneminde Hayat Pahalılığı ve Toplumsal Hareket”); La reaction thermidorienne, 1929, (“Thermidorcu Gericilik”); Le directoire, 1934, (“Direktuvar”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi