Tarihi Eserler

Alaca Camii Nerede, Tarihi, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Alaca Camii. Bosna Hersek’te Ceotina nehrinin Drina’ya kavuştuğu noktada bulunan Foça şehrinde XVI. yüzyıla ait bir Osmanlı camii.

Ceotina’nın (Çehotina) sağ sahilinde inşa edilen caminin banisi Hasan Nazır Ağa’dır. Evliya Çelebi, mimarının Mimar Sinan’ın başhalifelerinden Ramazan Ağa olduğunu yazmakta ise de Mimar Si­nan’ın bu isimde bir halife’si tanınma­maktadır. Cami, üç satırlık inşa kitabe­sine göre 957 (1550) yılında yapılmıştır.

13.55X13.65 m. ebadında ve tek kub­beli olup son cemaat yeri üç kubbe ile örtülüdür. Minaresi, sağında yer alır ve biraz yüksekçedir. 1908’e kadar son ce­maat yerinin önünde ahşap bir saçağın bulunduğu bilinmektedir. Kubbe, uçlan bademli tromplara oturmakta ve kub­be kasnağında sekiz, duvarlarda on ye­di pencere bulunmaktadır. Minber, mih­rap ve sağ tarafta yer alan dört mer­mer direk üzerindeki müezzin mahfili mermer işçiliğinin zarif birer örneğidir. Orta büyüklükte bir yapı olmasına rağ­men son cemaat duvarı üzerinde ve içerde bulunan ince kalem işleriyle ün­lüdür. Caminin asıl şöhretini meydana getiren bu rûmî ve hatâyı kalem işleri, 1908’de Avusturyalılar tarafından tamir edilirken bozulmuş olmalarına rağmen hususiyetlerini muhafaza etmektedirler. Bu nakışlar son cemaat duvarını tama­men kaplamakta, cümle kapısının söve, kemer, kemer aynası ve üçgenleri ile mahfil kemerleri, pencere kemer ve ay­naları, mihrap ve duvarlarda bol mik­tarda bulunmaktadır. Son cemaat du­varında Evliya Çelebi’nin 1074 (1663-64) tarihli iki satır hâtıra yazısı ve “müezzin Evliya” imzası hâlâ durmaktadır.

Avlunun ortasında, kaidesi helezonik yivli ve etrafı rûmîlerle süslü, üstü açık mermer şadırvan çanağı bulunmakta­dır. Hazfrede camiyi yaptıran Hasan Na­zır Ağa’nın 960 (1553) tarihini taşıyan basit ve dört köşe kabir taşlı mezarı ile oğlu İbrahim Bey’in dört sütun üzerin­de kubbeli, tarihsiz açık türbesi de yer almaktadır.

Diyanet İslam Ansiklopedisi