Ahmet Rasih İzzet Koyunoğlu Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Ahmet Rasih İzzet Koyunoğlu (1901-1974) Devlet Demir Yollan başmüfettişi, özel müze ve kütüphane sahibi.

Konya’da doğdu. Sâhib Ata Fahreddin Ali soyundan, Koyunoğlu sülâlesindendir. Babasının adı İzzet, annesinin adı Naci­ye’dir. İlk öğreniminden sonra Konya’nın tanınmış hocalarından Özel dersler aldı. İstanbul’a giderek Halkalı Ziraat Mektebi’nde okudu. Kurtuluş Savaşı’na yedek subay olarak katılıp İstiklâl madalyası ka­zandı. Devlet Demir Yolları teşkilâtının çeşitli kademelerinde idarî görevlerde bu­lundu. 1928 yılında gönderildiği Alman­ya’da üç yıl mesleğiyle ilgili araştırma ve incelemeler yaptı. Dönüşünde Devlet De­mir Yolları’nda başmüfettiş oldu. Türk ocaklarının millî kültür ve medeniyet ta­rihine ait konularda başlattığı araştırma, derleme ve inceleme faaliyetlerinin tesi­riyle kitap, etnografik ve arkeolojik eser­ler veeşyalar toplamaya koyulan İzzet Koyunoğlu evlerindeki babadan kalma tari­hî eşyayı bunlarla bir araya getirdi. Eski eserlere olan büyük merakı sebebiyle gö­revi icabı gezdiği yerlerde eline geçen yazma eser ve müzelik eşyaları evinde ko­ruma altına aldı. Önceleri Türk halk ede­biyatına dair eserlere ve cönklere daha fazla ağırlık verdiği anlaşılmaktadır; daha sonra her konuda eser ve eşya topladı. 1956 yılında emekliye ayrılınca evinde meydana gelen müze ve kütüphaneyi düzenleyip araştırmacıların ve ziyaretçile­rin istifadesine sundu. Yerli ve yabancı İlim adamlarınca bir araştırma merkezi olarak değerlendirilen bu ev Koyunoğlu Müze ve Kütüphanesi adıyla tanındı. İzzet Koyunoğlu, yabancıların çok yüksek fiyat tekliflerine rağmen müze ve kütüphane­sini 4 Temmuz 1973 tarihinde Konya Belediyesi’ne bağışladı. Müzesinin müdür­lüğünü yaptığı sırada 22 Eylül 1974 tari­hinde vefat etti ve Konya Üçler (Türbe) Kabristanı’nda toprağa verildi.

Konya Belediyesi, Koyunoğlu’nun Topraklık semtindeki iki katlı evini aslına uygun biçimde tamir ederek bir “Konya evi” şekliyle koruma altına aldı. Evin çevresi istimlâk edilerek burada iki katlı modern bir müze ve kütüphane binası yapımına başlandı ve 2 Şubat 1984 tarihinde hiz­mete açıldı. 5000 mz’lik bir alan üzerine kurulan bina çağdaş müzecilik ve kütüp­hanecilik anlayışına uygun olarak düzen­lendi. Toplam 3000 mz’yi bulan teşhir salonlarında 11.348 adet arkeolojik ve et­nografik eser sunulmuştur. Yapının bod­rum katındaki “Tabiat Tarihi” bölümün­de mineraller, fosiller ve hayvanlar bulun­maktadır. Zemin katta yer alan “Anado­lu Medeniyetleri” seksiyonunda Eski ve Yeni Taş çağları, Eski Tunç, Hitit, Frig, Klasik Roma, Bizans. Selçuklu, Beylikler, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait ar­keolojik, etnografik ve nümismatik eser­ler sergilenmiştir. Bu katın batı blokunda sanat galerisi, doğu blokunda ise ISO kişilik konferans salonu yer almaktadır. İdarî kısmın da bulunduğu üst katta Kon­ya ve yöresine ait halı, kilim, cicim, secca­de, el oyaları, giyim kuşam eşyaları, çeşitli el işleri sergilenmiştir. Rahleler, mûsiki aletleri, altın, gümüş, bronz, demir, cam ve ağaçtan yapılmış eşyalar, kahve ve hamam takımları, silâhlar, tablolar, yaz­ma eserler, yazı takımı, murakka’ ve lev­haları, cilt, kâğıt ve minyatür örnekleri, teşbihler, tarikat eşyaları, saatler sistemli olarak yerleştirilen eşyalardandır. Bu ka­tın batı blokunda yer alan kütüphane kıs­mında tasnif edilmiş 14.747 adet yazma ve basma eser bulunmaktadır. Bu sayı Selçuk Es’in bağışladığı kütüphane, arşiv ve koleksiyonlarla, ayrıca belediye tara­fından satın alınan Bozkırlı Mustafa Parlaktürk’ün kütüphanesiyle daha da art­mıştır. Bunların tasnif ve teşhir çalışma­ları devam etmektedir. Koyunoğlu Müze ve Kütüphanesi galerilerinde halkın elin­deki eski eser ve müzelik eşyayı sergile­mesine de imkân sağlanmaktadır.

TDV İslâm Ansiklopedisi