Ahmet Hikmet Müftüoğlu Kimdir, Kısaca Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

AHMED HİKMET MÜFTÜOĞLU (1870-1927)

Osmanlı öykü, roman yazarı. Yazı dilinin sadeleşmesine, arınmasına katkıda bulunmuştur.

İstanbul’da doğdu. Mora’da uzun yıllar müftülük yapmış bir soydan geliyordu. Divan sahibi bir şair olan babasını küçük yaşta yitirdi. Mahalle mektebinde başladığı öğrenimini Galatasaray Sultanisi’nde sürdürdü. Burada tanıştığı Tevfik Fikret akrabasıydı. 1888’de mezun olduktan sonra Hariciye’ye girdi, Pire ve Poti (Kafkasya) şehbenderliğine vekâlet etti. 1891’de yurda döndüğünde Hariciye Vekâleti’ndeki görevinin yanı sıra Galatasaray’da edebiyat öğretmenliği yaptı. Meşrutiyet’ten sonra Darülfünun’da Alman ve Fransız edebiyatı okuttu. 1912-1918 yılları arasında Peşte konsolosluğu görevinde bulundu. Cumhuri-yet’in ilanından sonra Hariciye Vekâleti müsteşarlığı yaptı. İstanbul’da öldü.

Edebiyatla ilgisi Galatasaray Sultasini’nde başladı. Hazine-i Fünun ve Servet-i Fünun dergilerinde doğa bilimleri ile ilgili çeviriler yayımladı. Konusu Sivas köylerinden birinde geçen ve Müftüoğlu’nun yerel renkleri başarıyla yansıtmadaki ustalığını gösteren ilk öyküsü “Leyla yahud bir Mecnun’un İntikamı” 1891’de yayımlandı. 1894-1900 yılları arasında Servet-iFünun’da peşpeşe küçük öyküleri çıktı. Bunlar yabancı sözcük ve kurallarla yüklü, süslü bir üslupla yazılmış, öykü olmaktan çok şairane sözlerle doldurulmuş, doğa ve kişi betimlemeleriydi. Müftü-oğlu daha sonra 1908’den sonra katıldığı “Türkçülük” ve “Yeni Lisan” akımları çerçevesinde yayımladığı yazılara değin uzun bir suskunluk devresi geçirdi. Bu görüşler çerçevesindeki yazılarını Türk Derneği Mec-muası’ndu yayımladı. Konularını tarihten, eski Türk destanlarından alan bu dönem öyküleri, ulusal düşünceleri yaymak amacını güdüyordu.

Türk edebiyat tarihine daha çok ikinci dönemindeki öyküleriyle girmiş olan Ahmed Hikmet Müftü-oğlu, dilin sadeleşmesi, yabancı kurallardan arınması yolundaki çabalarıyla da anılır.

– YAPITLAR (başlıca): Öykü: Haristan ve Gülistan, 1900; Çağlayanlar, 1922; Roman: Gönül Hanım, (ö.s.) 1971.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi