Ahmet Ağaoğlu Kimdir, Biyografisi, Eserleri, Hakkında Bilgi

AĞAOĞLU, Ahmed (1869-1939)

Türk düşünce ve siyaset adamı. II. Meşrutiyet Dönemi Türkçülük hareketi içinde önemli rol oynamış, İttihat ve Terakki Partisi Genel Merkez üyeliğinde bulunmuştur.

Azerbaycan’ın Şuşa Kenti’nde doğdu, İstanbul’ da öldü. İlk ve ortaöğrenimini Şuşa’daki Rus okulunda tamamladı. Aynı yıllarda Farsça ve Arapça öğrendi. 1888’de Petersburg’da Politeknik Enstitüsü’ ne girdi. Sağlığının bozulması nedeniyle buradaki öğrenimini tamamlayamadı. Daha sonra Paris’e giderek Sorbonne Üniversitesi’nde tarih ve filoloji bölümüne girdi, aynı zamanda Hukuk Fakültesi’nde dersleri izledi. 1890’da İttihat ve Terakki’nin önderlerinden Ahmet Rıza ile tanıştı. La Nouvelle Revue ve Revue Blue adlı dergilerde Doğu’ya ilişkin makaleler yazdı. Bir yandan da Tiflis’te çıkan Kafkas gazetesine yazılar gönderdi. 1892’de Londra’da toplanan Şarkiyatçılar Kongresi’ne “Şiî Mezhebinin Doğuşu ve Gelişmesine Dair” adlı bir tebliğ sundu.

Paris’teki eğitimini tamamladıktan sonra 1894’te Kafkasya’ya döndü; Tiflis ve Bakü’de Hüzeyinzade Ali (Turan), Ali Merdan Topçubaşı, Haşan Bey Zerdani ve Şahtahtlı Mehmedağa ile birlikte “Milli Uyanış Hareketi”nde çalıştı. Kapsi ve Şarki Rus gazetelerine yazılar yazarak Türkler’in Rusya’daki öteki milliyetlerle eşit haklara sahip olmaları doğrultusundaki görüşlerini dile getirdi. 1905’te yörede egemenlik kurmaya çalışan Ermeniler’e karşı mücadele etmek amacıyla Fedai adlı gizli bir örgüt kurdu.

Aynı yıl Rusya’da bir tür meşruti yönetim getiren 1905 Devrimi oldu. Petersburg’da, Rusya’daki çeşitli milliyetlerin temsilcilerinin katıldığı bir kongre toplandı. Ahmed Ağaoğlu, bu kongrede Kafkasya delegesi olarak yer aldı.

Yeni yönetimin tanıdığı bazı özgürlüklerden yararlanan Azerbaycan aydınları Türkçe gazete ve dergi çıkartmak, okul ve dernek gibi kültür kurumlan kurmak konusunda girişimlerde bulundular. Ahmed Ağaoğlu, Haşan Bey Zerdani ile Hayat adlı bir gazete çıkardı. Daha sonra Irşad gazetesiyle Terakki ve Füyuzat adlı dergileri yayımladı. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra 1909’da İstanbul’a gitti. Maarif müfettişliği ve Süleymaniye Kütüphanesi müdürlüğü yaptı. Bir süre Hikmet ve Sebilürreşad ve Fransızca çıkan Jetine Turc gazetelerine yazılar yazdı. Daha sonra Tercüman-ı Hakikat’ın başyazarı oldu. 1909’da Darülfünun’da Rusça ve Türk-Moğoltarihiöğretmen-liğine atandı. 1908’de Türk Derneği, 1912’de de Türk Ocağı adlı derneklerin kurucuları arasında yer aldı. Bu dernekler Türkler’in ulusal bilincini geliştirmeyi amaçlıyordu. 1912’de Afyonkarahisar milletvekili olarak Osmanlı Meclisi Mebusam’na girdi. Aynı yıl İttihat ve Terakki Partisi Genel Merkez üyesi oldu.