Ahmed Fevzi Paşa (Firari) kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi
Ahmed Fevzi Paşa (Firari) kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: ( ? -1843) Osmanlı kaptan-ı deryası. Osmanlı donanmasını Kavalalı Mehmed Ali Paşa’ya teslim etmiştir. Girit’te doğdu. Mısır’da öldü. Gençliğinde İstanbul’a giderek kayıkçılık yaptı. Silahtar Giritli Ali Ağa’nın yardımıyla askerliğe girdi. Önce Bostancıbaşı Osman Paşa’nın, ardından Serasker Koca Hüsrev Paşa’nın korumasıyla kısa zamanda yükseldi. Binbaşı ve miralay oldu. 1830’da hassa ferikliğine, 1832’de de mabeyn müşirliğine atandı. 1833’te, ayaklanan Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’ya bağlı birliklerin Kütahya’ ya dek gelmesi üzerine, II. Mahmud, Aynalıkavak Antlaşması gereğince Ruslar’dan yardım istedi. Rus donanması İstanbul’a geldi ve Ahmed Fevzi Paşa olağanüstü elçi olarak Rusya’ya gönderildi. Rusya dönüşü 1836’da kaptan-ı deryalığa getirildi. Ahmed Fevzi Paşa, donanmada çeşitli yenilikler yaparak bir Bahriye Müsteşarlığı kurdu. Mehmed Ali Paşa’nın bağımsızlığım ilan etmesi üzerine 1839’da Osmanlı donanmasının başında Mısır seferine çıktı. Yolda, II. Mahmud’un öldüğünü ve yerine Abdülmecid’in tahta geçerek, Koca Hüsrev Paşa’yı da sadrazamlığa atadığını öğrendi. Daha önce, II. Mahmud’u tahttan indirip, yerine Abdülmecid’i geçirme girişimine yardımcı olmadığı için, Koca Hüsrev Paşa’nın düşmanlığını kazanmıştı. Bu yüzden İstanbul’a dönmeyi tehlikeli buldu. Sadrazamın, geri dönmesini isteyen çağrışma uymayarak, Osmanlı donanmasını İskenderiye’ ye- götürdü ve Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’ya teslim etti. Ocak 1840’ta kaptan-ı deryalıktan azledildi. Bu nedenle “Firari” ve “Hain” lakaplarıyla anıldı.
1841 Londra Antlaşması sonucu, donanma Osmanlı Devleti’ne geri verildiyse de, Ahmed Fevzi Paşa affedilmedi ve Mısır’a sığındı. Orada cariyeleri tarafından zehirlenerek öldürüldü.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 2. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983
AHMET FEVZİ PAŞA, FİRARİ, HAİN KİMDİR? HAYATI VE ESERLERİ
Türk denizcisi (Girit ?-Kahire 1843). Girit Rumlarından olan Ahmet Fevzi, Çengelköy’de (İstanbul) kayıkçılık yapıp, Bostancıbaşı Ösman Paşa’nın ve Serasker Koca Hüsrev Paşa’nın desteğiyle miralaylığa kadar yükseldi. Hassa feriki (1830), mabeyn müşiri (1832) olup, Rusya’ya elçi gönderildi (1833); dönüşünde, önce kaptanı- derya vekiliğine, sonra kaptanıderyalığa getirilip (1836), tersaneyi düzene koydu; Bahriye Nezareti’ni kurdu; Akdeniz adalarını ve Trablusgarp’ı denetlemek için sefer düzenledi. 24 parçalık bir donanmayla Kavalalı Mehmet Ali Paşa’ya karşı sefere çıktıysa (1838 sonu) da, Mahmut ll’nin öldüğünü ve Abdülmecit’in tahta çıktığını haber alınca, durumu kendisi için tehlikeli bularak Mısır’a gitti ve donanmayı Mehmet Ali Paşa’ya teslim etti (Firari ve Hain lakapları bundan kaynaklanır). Londra Antlaşması’yla (1841) donanma Osmanlılara geri verildiyse de, suçu bağışlanmadı.
KAYNAK: GROİLER İNTERNATİONAL ENCYCLOPEDİA, CİLT-1, 1993, DANBURY, CONNECTİCUT-İSTANBUL