Ahmed el-Menini Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
AHMED el-MENÎNÎ
Ebü’n-Necâh Şihâbüddîn Ahmed b. Ali Ömer el-Menînî el-Osmânî (ö. 1172-1759) Osmanlı âlimi, tarihçi, edip ve muhaddis.
6 Mart 1678’de Şam köylerinden Menîn’de doğdu. Şam bölgesinin tanınmış bir ulemâ ailesine mensuptur. Trablusşam’ın Birkail köyünden olan babası, önce Şam’da Sâlihiyye’ye. daha sonra 1636’da Menîn köyüne yerleşmiş âlim bir kimse idi. İlk tahsilini bu köyde yapan Menînî, on üç yaşlarında Şam’da bulunan kardeşinin yanına gitti ve orada tahsiline devam etti. Aralarında Ebü’l-Mevâhib el-Hanbelî ve Abdülganî en-Nablusî gibi tanınmış âlimlerin de bulunduğu birçok hocadan ders aldı. Şam’ın önde gelen mutasavvıfları vasıtasıyla Nakşibendî, Kadiri ve Halveti tarikatlarına intisap etti. Başta Emevî Camii olmak üzere birçok medresede müderrislik yaptı, edebiyat ve şiirle de meşgul oldu. Emevî Camiinde Beyzavi Tefsiri ve Şahîh-i Buhârî’nin yanı sıra çeşitli dersler okuttu. Aralarında Silkü’d-dürer müellifi Murâdi nin babası Ali b. Muhammed el-Murâdi nin de bulunduğu birçok talebe yetiştirdi. İki defa İstanbul’a giden Menînî, Târih-i “Utbî” adıyla bilinen Sîretü’l Yemînî’ye yazdığı şerh dolayısıyla İstanbul’da büyük ilgi gördü ve kendisine Süleymaniye müderrisliği payesi verildi. Ayrıca Şam Sümeysâtiyye ve Umeriyye medreseleri mütevelliliği ile Emevî Camii hatipliğini de yapan Menînî, 17 Şubat 1759’da Şam’da öldü.
Menîni’nin en önemli eseri, Utbi’nin Gazneli Sultanı Yemînüddevle Mahmûd b. Sebük Tegin devrine ait Sîretü’1-Yemînî (et-Târthu’l-Yemînî) adlı tarihine yazdığı iki ciltlik şerhtir. el-İ’lâm bi-feza’ili’ş-Şam adlı diğer eseri ise yazma halindedir. el-İ’ilam Şerif Mehmed Efendi tarafından Türkçe’ye tercüme edilmiştir. Bahâeddin el-Âmili’nin Vesiletül-fevz ve’I-eman fi medhi şâhibi’z-zamân isimli Mehdî hakkındaki kasidesine yaptığı şerh, Âmili’nin el-Keşkûî adlı eseriyle birlikte basılmıştır. Ayrıca, el-Kavlü’s’sedîd fî muttaşıli’l-esanîd (Hocalarının isnadlarını verdiği eseri); Şerhu’ş-şadr bi-şerhi urcûzeti istinzâli’n-naşr bi’t-tevessül li-ehli Bedr ; Şerhu Câhiliyyeti’l-kader bi-esmâ’i aşhâbi seyyidi’i-melâ’iketi ve’l-beşer; M.evâhibü’1-mücîb fî haşâ’işi’l-habîb ve bunun şerhi Fethu’l-karîb; Dîvân ve diğer bazı manzum eserleri ile İdâ’etü’d-derâri iî Şerhi Şahîhi’1-Buhâri adlı eksik bir Buhârî şerhi vardır.