İslam Filozofları

Ahmed bin Hanbel Kimdir, Hayatı, Eserleri, Düşünceleri, Hakkında Bilgi

İnsan yaratılmıştır, günün birinde gene yokola-caktır. Yeryüzünde kalıcı değildir. Bu konuda Kuran’ la, hadislerle bildirilenler kesindir. Kişi yapıp ettiklerinden sorumludur, kimsenin suçu kimseye yüklenemez. Suç kişiseldir, suça verilecek karşılık da kişiseldir. Tanrı yasası böyledir. İnsanın başlıca görevi Kuran’la hadislerle bildirilen ibadetleri yerine getirmektir. Tanrı buyruğu dışında, kişinin özel istenciyle, görev yapması doğru değildir. Kuran’ın bildirdiği, peygamberin uyguladığı, önerdiği bütün işlemlerin eksiksiz yapılması kaçınılmazdır. Namaz, oruç, zekât, Tanrı’nın birliğine inanma, hac gibi İslam’ın temel ödevleri, dinin öngördüğü engeller dışında, savsaklanamaz.

Ahmed b. Hanbel’in Kuran ve hadislerden kaynaklanan din görüşleri, genellikle, İslam dininin hukuku olan fıkıha dayanır. Bütün uygulamaların ona uyması gereği savunulur. Uygulamada, öteki mezheplerle bağdaşmayan yönler varsa da, bunlar ilkelere değil ayrıntılara dayanır. Dördüncü mezhebin kurucusu olan Ahmed b. HanbePin etkisi başlangıçta büyüktü, ll.yy’dan sonra alanı daraldı. Kimi kaynaklar Ahmed b. Hanbel’in sağlığında, yazılı yapıt bırakmadığını, onun en ünlü yapıtı olan Müsned’in de oğlu Abdullah’ça toplandığını ileri sürer. Ahmed b. HanbePin sağlığında kendisine sorulan sorulara verdiği karşılıklar, önerdiği çözümler, dinleyicilerince, yakınlarınca yazıya geçirilmiş, ölümünden sonra toplanıp kitap durumuna getirilmiştir. Fıkıh konusunda önemli bir kaynak olan bu yapıtlar yüzyıllarca öğretim kurumlarmda okutulmuştur.

•    YAPITLAR: Müsned, 6 Cilt, 1893; Kitabü’l-İlel ve Marifeti’r Rical, I. Cilt, T. Koçyiğit, I. Cerrahoğlu (yay), 1963, (“İleri Gelen Kişilerin Becerisi ve Kanılar Konusunda Kitap”); Kitabü’t-Tefsir (yazma), (“Yorum Kitabı”); Kitabü’l Mesail (yazma) (“Sorunlar Kitabı”); Kitabu’z-Zühd (yazma), (“içe Kapanış Kitabı”).

•    KAYNAKLAR: N. Çağatay-İ.A. Çubukçu, İslam Mezhepleri Tarihi, 1976; Â. Gölpınarlı, 100 Soruda Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi 1969; E.B.Şapolyo, Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi, 1964.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi