Ahmed bin Cemil el-Amidi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

AHMED b. CEMİL el-ÂMİDİ Anadolu’da adı bilinen ilk İslâm mimarı.

Hayatı hakkında bilgi yoktur. X. yüzyıl başlarında Abbasî Halifesi Muktedir-Billâh tarafından yeniden inşa ettirilen Diyarbekir surlarında çalıştığı, Harput (Dağ) Kapısı ile Mardin (Tel) Kapısı bölümlerindeki 297 (909) tarihli dört ki­tabede adının bulunmasından anlaşıl­maktadır. Kitabelerden “el-mühendis” unvanını taşıdığı ve Diyarbekirli (Âmidi) olduğu öğrenilen Ahmed b. Cemil’in sur­ları yeniden inşa sırasında eski plan ve cephe düzenlerine bağlı kalıp kalmadığı­nı, değişiklik yapmış ise bunların hangi bölümlerde ve ne ölçüde olduğunu tesbit etmek bugün için mümkün değildir. An­cak Diyarbekir’in pek çok defa mâruz kaldığı muhasaralar sırasında çeşitli bi­çimlerde zorlanmalarına rağmen bu ka­pıların bugüne kadar sağlam vaziyette kalmış olmalarında, Anadolu’daki İslâm mimarisinin adı bilinen bu ilk sanatkârı­nın mühendislik bilgisiyle ve uyguladığı inşaat tekniğindeki başarısıyla büyük pay sahibi olduğu anlaşılmaktadır.

TDV İslam Ansiklopedisi