Ahmed b. Ebü’l-Havari Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi
AHMED b. EBÜ’L-HAVÂRÎ (ö. 246/860) İlk devir sufîlerinden.
Babasının adı Abdullah, dedesinin adı Meyrnûn olup aslen Küfelidir. 164’te (780-81) doğdu. Şam’da yaşadı. Uzun yıllar ilim tahsiliyle meşgul oldu. Ebû Abdullah Saîd en-Nibâcî, Ebû Bekir b. Ayyaş ve Ahmed b. Âsim el-Antâkî ile görüştü. Ebû Süleyman ed-Dârân’nin müridi oldu. Süfyân b. Uyeyne ve Bişr b. Seri’nin sohbetlerine katıldı. Cüneyd-i Bağdadînin takdirini kazandı. Haris el-Muhâsibfnin de yakın dostu olan Ahmed b. Ebü’l-Havâri’nin zühd devri tasavvufunun hemen bütün konularına dair sözleri vardır. Tasavvufi konuları tahlilî bir görüş ve ilginç ifadelerle sunması en önemli özelliğidir. Hanımı Râbiatü’ş-Sâmiyye de tabakat kitaplarında adı geçen bir zahidedir.
Otuz yıl kadar ilimle meşgul olduktan sonra, rabbine ulaştığını ve bu yolda bir vasıta olarak gördüğü kitaplarına artık ihtiyacı kalmadığını söyleyerek onları denize atması, tasavvuf tarihi bakımından önemli bir hadise olup başta İbnü’l-Cevzî olmak üzere bazı âlimler tarafından tenkit edilmiştir. Abbasî Halifesi Me’mûn döneminde çağdaşı bazı âlimler gibi halku’l-Kur’ân meselesinden dolayı sorguya çekildi ve Ahmed b. Hanbel ile birlikte bir ara hapse de atıldı. Ahmed b. Hanbel ile sohbetlerde bulunan ve hadis ilminde güvenilir bir râvi olan Ahmed b. Ebü’l-Havâr’nin rivayet ettiği hadislerden kırk kadarı Hilyetü’l-evliyâ’da yer almıştır. Yahya b. Maîn. İbn Ebû Hatim, Zehebî gibi hadis münekkitleri kendisini övgüyle anarlar. Ebû Dâvûd, İbn Mâce, Ebû Zür’a ed-Dımaşki ve Ebû Zür’a er-Râzî ondan hadis rivayet etmişlerdir.
TDV İslam Ansiklopedisi