Adnan Menderes Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

MENDERES, Adnan (1899-1961)

Türk siyaset ve devlet adamı. Demokrat Parti’nin kurucularındandır, 1950-1960 arasında başbakanlık yapmıştır.

Aydın’da doğdu, 17 Eylül 1961’de İmralı Adası’ nda öldü. Babası İbrahim Ethem Bey İzmir’in tanınmış ailelerinden Kâtipzadeler’dendi. Annesi Muhalefete Tevfika Hanım Aydın’ın büyük toprak sahibi ailele- rinden Hacıalipaşazadeler’in kızıydı. İzmir İttihat ve tutumu Terakki İdadisi’nde, Kızılçullu Amerikan Koleji’nde okudu. Öğrenimi sürerken 1916’da askere alındı. 1918’de terhis edildikten sonra Kurtuluş Savaşı’nda da yedeksubay olarak çeşitli görevlerde bulundu.

Siyasal yaşama 1930’dakurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası’yla başladı. Partinin Aydın örgütünü kurarak il başkanlığını yaptı. Bu parti kapatılınca CHP’ye girdi. Aydın il örgütünü yenileyerek il başkanı oldu. 1931 seçimlerinde Aydın’dan milletvekili seçildi. Komisyon raportörlüğü, parti müfettişliği yaptı. Bu arada Ankara Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1945’te Saraçoğlu hükümetinin getirdiği Köylüyü Topraklandırma Kanunu tasarısına komisyonda ve mecliste karşı çıktı. Raportörü bulunduğu komisyondan gösterişli bir meclis konuşmasıyla istifa etti. 7 Haziran 1945’te Celal Bayar, Fuad Köprülü, Refik Koraltan’la birlikte Türk siyasal yazınında dörtlü takrir adıyla geçen önergeyi imzaladı. 12 Haziran 1945’te CHP grup toplantısında reddedilen bu önergede siyasal hak ve özgürlüklerin Anayasa’nın öngördüğü genişlikte kullanılabilmesi olanağının sağlanması isteniyordu. 25 Eylül 1945’te partinin iç durumunu bozmak için partide kaldıkları gerekçesiyle Fuad Köprülü’yle birlikte CHP’den çıkarıldı.

7    Aralık 1945’te kurulan Demokrat Parti’nin (DP) kurucuları arasında yer aldı. DP’nin 62 milletvekili çıkardığı 1946 seçimlerinde Kütahya’dan milletvekili seçildi. Meclis içi ve meclis dışı çalışmalarıyla bir halk adamı olarak öne çıktı. Tek parti yönetimine muhalefeti temsil eden DP hareketinin simgesi durumuna geldi. 14 Mayıs 1950’de yapılan seçimi DP kazanınca başbakan oldu. DP iktidarının sona erdiği 27 Mayıs 1960’a değin birbirini izleyen beş hükümet kurdu (22 Mayıs 1950, 9 Mart 1951, 17 Mayıs 1954, 30    Kasım 1955, 21 Kasım 1957). Menderes’in başbakanlığı döneminde, Türkiye’de iç ve dış politika bakımından önemli gelişmeler yaşandı.