Kimdir

Âdil Şah kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Âdil Şah kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: ( ? -1516) Türk Hükümdarı. Hindistan’ın Bicapur yöresinde hüküm sürmüş Adil-şahlar hanedanının kurucusudur. Bazı tarihçilerin savlarına göre Osmanlı Padişahı II. Murad’ın oğlu olan Yusuf Âdil Şah, ağabeyi II. Mehmed’in [Fatih] tahta çıkması üzerine öldürülmek­ten korkarak annesi ile birlikte Hindistan’a kaçmıştır. Önce köle olarak satılmış, sonraları Behmenî ordusu­na girmiştir. 1467’de, Malva Devleti’yle yapılan savaş­taki başarılarıyla Behmenî sultanı II. Muhammed Şah’ın dikkatini çekti.

Behmenîler Devleti dört ile ayrılınca devletin siyasetine yön veren vezir Mahmut Kaman’ın desteğiy­le bu illerden Devletâbad, Yusuf Âdil Han’a verildi. Buranın hem vali hem de komutanı olarak bölgedeki Türk beylerinden Derya Han, Türk Bey, Kasım Bey ve Şahkulu’nu boyunduruğu altına aldı. Çevreye yapılan seferlerle Behmenîler Devleti’nin sınırlarını genişletip güçlendirdi. Ancak, 1481’de Yusuf Âdil Han’ın seferde bulunmasından yararlanılarak düzen­lenen bir komplo sırasında II. Muhammedşah, Mah­mut Kaman’ı suçlu görerek öldürttü. Bu olay üzerine sultana güvenlerini yitiren Mahmut Kaman’ın yan­daşları onun tüm görüşme çağrılarını reddettiler ve Yusuf Âdil Han’ın seferden dönmesini beklediler. Sefer dönüşü Yusuf Âdil Han da sultanla görüşmek istemeyerek kendi bölgesine çekildi. Ardından Bica-pur’u ele geçirdi. 1480’de Muhammed Şah’ın ölümü ve yerine oğlu Mahmud’un geçmesi üzerine karışık­lıklar baş gösterdi. Çocuk yaştaki sultanın yetersizliği nedeniyle, 1481’den beri özerk olarak yönetilen Devletâbad, Bidar, Gülkende, Berar ve Yusuf Âdil’in yönetimindeki Bicapur, 1490’da resmen bağımsızlık­larını ilan etti.

1489’da Şah ünvanını alan Yusuf Âdil’in kurduğu Bicapur Devleti’ne onun adından ötürü Âdilşahlar Devleti de denmiştir. Yusuf Âdil Şah, 1504’te Şiilik’i resmi mezhep yaptı. Bunun üzerine, Sünnî olan komşu devletler, Bicapur Devleti’ne savaş açtılar. Başlangıçta yenilen Yusuf Âdil Şah, Berar’a, ardından da Handiş’e kaçtı. 1505’te Bidar Devleti’nin Başkanı Ali Berid’i yenerek Bicapur’a geri döndü. Yusuf Âdil Şah’ın 1516’da ölümünden sonra Bicapur’da Sünnîlik yeniden resmi din oldu. Âdilşahlar Devleti, Evrengzib’ in 1686’da Bicapur’u ele geçirmesine değin varlığını sürdürdü. ,

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 2. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983