Adil I kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi
Adil I kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1145-1218) Eyyubî sultanı. Selahaddin Eyyubî’nin ölümünden sonra parçalanan ülkeyi yeniden birleştirmiştir. Selahaddin Eyyubî’nin kardeşi olan Adil Ebubekir Muhammed b. Eyyub, Şam’da ya da Baalbek’te doğdu. Alekin’de öldü. Seyfeddin (Tanrı’nın kılıcı) sıfatı ile anılan Adil’e Haçlılar Saphadin derlerdi. Selahaddin Eyyubî ölümünden önce ülkeyi çocukları ve kardeşi Adil arasında paylaştırdı. Adil, bir süre Mısır’da bulundu. Burada yerli ayaklanmacılara ve Batılı istilacılara karşı başarı gösterdi. Karada ve denizde iyi bir savaşçı olduğu kadar diplomasi ve siyaset adamı olarak da ün kazandı. Mısır’da gösterdiği başarı nedeniyle, Halep’te görevlendirildi. Ama, yardımcısı el-Efdal ile anlaşamayarak Mısır’a döndü. Bunun sonucu olarak 1187’dc her ikisi de görevden alındı. Adil, Mısır’da kalıp sık sık ordu ve donanma ile Suriye’ye saldırılar düzenledi. Yafa ve Karak’ı fethetti. Kudüs’ün alınmasında yararlık gösterdi. Akkâyı, Haçlılar’ın kuşatmasından kurtarmak için girişimde bulundu. Selahaddin ile Arslan Yürekli Richard arasındaki görüşmelerde önemli rol oynadı. Kral Richard ile dostça ilişkiler kurdu. Richard, kız kardeşinin Adil’in oğlu el-Kamil ile evlenmesini ve düğün armağanı olarak Kudüs’ün verilmesini önerdi.
Selahaddin, 1193’te ölünce, çocukları birbirleri ile kavgaya giriştiler. Şam’daki oğlu el-Efdal ve Kahire’deki el-Aziz arasında anlaşmazlık başlayınca, Adil önce arabuluculuk yaptı; amacı fırsat bulunca yönetimi tümüyle ele geçirmekti.
1198’de el-Aziz’in beklenmeyen ölümü üzerine Suriye’ye döndü. el-Efdal ile öbür kardeşlerin arasını açıp, Mısır’a egemen oldu. Kardeş kavgasından yararlanan Âdil, Selahaddin’in çocuklarını yavaş yavaş ortadan kaldırdı ve bütün Eyyubî topraklarını yönetimi altında birleştirdi.
Daha sonraları, o da kardeşi Selahaddin’in yolundan giderek geniş ülkesini kendi çocukları arasında bölüştürdü. el-Kamil Mısır’da, el-Muazzam Şam’da, el-Faiz Irak’ta babalarını temsil etti. Öbür çocukları ve akrabaları da, daha küçük vilayetleri yönetti. Her biri bağımsız yönetici olan aile bireyleri, yine de Âdil’i hükümdar tanıdı.
Âdil, Venedik ile yaptığı anlaşmalar ile ülkenin ticaretini geliştirdi. Hükümdarlığının son yıllarında Dimyat’a karşı yeni bir Haçlı Seferi başladı. Buna karşı koymak için ordusunu düzenledi. Dimyat, Haçlılar’ın eline geçmeden 1218’de Alekin’de öldü.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 2. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983