Adanalı Ziya Kimdir, Hayatı, Edebi Kişiliği

Adanalı Ziya. (1859-26 Ağustos 1932) Tanzimat’tan sonraki Türk edebiyatında daha çok hicivleriyle tanınan şair.

Yaşamı

Ailesi hakkında fazla bilgi yoktur. Rüşdiyeyi Adana’da bitirdi. Henüz yirmi yaşlarında iken şiire heves ederek hiciv­le işe başladı. Ziya Paşa’nın Adana vali­liği sırasında idare aleyhine yazdığı bir şiire rağmen vali tarafından takdir edi­lerek tahsil için İstanbul’a gönderildi. İstanbul’da önce bir süre Mekteb-i Tıbbiyye’ye devam etti. Mizacı belli kayıtlar altına girmeye müsait olmadığı için kı­sa zamanda buradan ayrılarak derbe­der bir hayat sürmeye başladı. Ancak bir süre sonra bu hayattan da bıktı. Bir tanıdığı vasıtasıyla Evkaf Nezâreti’nde bir kaleme memur olarak girdi; bu kalemde devrin tanınmış şairleriyle tanış­ma ve dostluk kurma fırsatı buldu. Bu arada yine sefil bir hayat sürmeye baş­ladı. Sarhoş olarak dolaştığı bir gün yol­da seraskerin arabasına yaklaşarak kü­für edince yakalanıp tevkif edildi. Ha­pisten kurtarılmak için arkadaşları ta­rafından deli olduğu söylenince tımar­haneye atıldı. Ancak bir süre sonra de­li olmadığı anlaşıldı ve Fizan’a sürüldü. 1894’te bir fırsatını bulup Fizan’dan Mı­sır’a kaçtı. Daha sonra affedilerek İs­tanbul’a döndü. Sadrazam Cevad Paşa’ya takdim ettiği bir arzuhal üzerine Afyonkarahisar evkaf müdürlüğüne tayin edildi (1895) 1910’da emekliye ay­rıldı ; ölüm tarihi olan 26 Ağustos 1932’ye kadar burada derbeder bir hayat sürdü. Mezarı Afyonkarahisar Tayyare Şehitliğindedir.

Edebi Kişiliği

Devrinde adı, eski edebiyatı temsil eden şairler arasında ön sırada zikredi­len Adanalı Ziya’nın, özellikle gazel tar­zındaki şiirleri ince hayaller ve üslûp güzelliği bakımından o yılların edebiyat otoriteleri tarafından takdirle karşılan­mıştır. Şiire ve edebiyata büyük bir ka­biliyeti olduğu halde derbeder bir hayat sürmesi, kabiliyetinin boş yere yok ol­masına sebep olmuştur. Hemen hepsi eski tarzda olan şiirlerini Evrûk-ı Hazan adıyla bir kitapta toplamak istemişse de bu arzusunu gerçekleştirememiştir. Şiirlerinin bir kısmı ölümünden sonra Afyon Halkevi tarafından çıkarılan Taşpınar dergisinde yayımlanmıştır.

Diyanet İslam Ansiklopedisi