Adam Müller Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MÜLLER, Adam Heinrich (1779-1829)

Alman siyaset ve toplum felsefecisi. Görüşleri milliyetçi ve muhafazakâr öğretileri etkilemiş, Nasyonal Sosyalistlerde yüceltilmiştir.

30 Haziran 1779’da Berlin’de doğdu, 17 Ocak 1829’da Viyana’da öldü. Prusyah Protestan bir ailenin
oğludur. 1805’te Katolik oldu. 1805-1809 arasında Dresden’de Sachsen Weimar prensinin özel öğretmenliğini yaptı. 1809’da Avusturya yanlısı olduğu için Sachsen’den uzaklaştırılan Müller, 1810-1812 arasında Prusya Başbakanı Hardenberg’in uygulamaya çalıştığı kapitalist üretim ilişkilerini geliştirmeye yönelik iktisadi reformlara ve siyasal hakları genişleten yasalara karşı çıkarak, soylu toprak sahiplerinin muhafazakâr muhalefetinin örgütleyicilerinden biri oldu. 1813’te Avusturya hükümetinin hizmetine giren Müller, 1815’te Paris ziyareti sırasında dışişleri bakanı Metternich’e eşlik etti. 1818’den 1827’de Prusya’nın gümrük birliği politikasına karşı çıkması üzerine görevinden alınana değin, Leipzig’te Avusturya başkonsolosu olarak bulundu. Aynı yıl Viyana’ya dönerek eyalet meclisinde danışman oldu.

Alman Romantizmi’nin temsilcilerinden sayılan Müller, Aydınlanma Dönemi akılcı felsefesini eleştirerek, Liberalizm’e karşı otoriteyi, ilerleme düşüncesine karşı geleneğin değerini, birey özgürlüğü düşüncesine karşı toplumsal bağlan öne çıkardı. Hıristiyan-lık’a dayalı korporatif ve otoriter bir toplum düzeni öneren Müller, bu düzenin ancak ulusal devlet biçimiyle gerçekleştirilebileceğini savundu. Devletin başlıca işlevinin toplumun tüm maddi ve manevi öğelerini birleştirmek ve soyluluğun muhafazakâr ilkeleriyle burjuvazinin cumhuriyetçi ilkelerini uzlaştırmak olduğumu ileri sürdü.

İktisadi görüşlerini, Adam Smith’in akılcı ve bireyci öğretisine karşı geliştiren ve klasik siyasal iktisadın tüm temel öğretilerine manevi bir nitelik yükleme çabasında olan Müller, büyük toprak sahiplerinin görüşleri doğrultusunda korumacı iktisat politikalarını savunmuştur. Müller’in Burke’ten de etkilenerek geliştirdiği siyasal ve toplumsal düşünceleri, Almanya’da Liberalizm’e, kapitalizme, demokrasiye ve kozmopolitliğe karşı gelişen milliyetçi ve muhafazakâr muhalefetin kaynağı olmuştur. Onun, özellikle ulusal devleti ve korumacılığı savunan görüşleri, Kürsü Sosyalistleri ve Hıristiyan Sosyalistler üstünde etkili olmuştur. Ölümünden sonra etkisi azalan ve giderek unutulan Müller, Naziler’ce önemsenmiş ve Nasyonal Sosyalist ideolojinin manevi atası olarak kabul edilmiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): Die Lehre vom Gegensatze, 1804, (“Zıtların Birliği”); Die Elemente der Staatskunst, 3 cilt, 1810, (“Devlet Sanatının Öğeleri”); Vermischte Schriften über Staat, Philosophie und Kunst, 2 cilt, 1812, (“Devlet, Felsefe ve Sanat Üzerine Yazılar”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi, ekşi