Türk Edebiyatı

Adab-ı Zurefa Kitabı, Yazarı, Muhtevası, Hakkında Bilgi

ADÂB-I ZUREFA
 
Hüseyin Râmiz (ö. 1200/1786) tarafından düzenlenen şuarâ tezkiresi.

Rûmiz Tezkiresi olarak da tanınır. 1133 (1720-21) yılına kadar yaşayan şairleri içine alan Salim Tezkiresinin zeylidir. Eserde, 1133-1198 (1721-1784) yılları arasında yetişen 376 şair alfabe sırasıyla kaydedilmiş, hayatları, edebî şahsiyetleri ve eserleri hakkında bilgi verilerek şiirlerinden örnekler yazılmış­tır. Yazar, kitabına bitiş tarihini göste­ren Âdûb-ı Zurefâ (1189) terkibini ad olarak verdiğini söylüyorsa da, 1198 yı­lına kadar yetişen şairlerin esere alın­masından, tezkiresini bu tarihten son­ra da yazmaya devam ettiği anlaşıl­maktadır.

Âdâb-ı Zured’da bazı şairlerin sade­ce isimleri kaydedilmiş, bazılarının şiir­lerinden örneklerin yazılacağı kısımlar boş bırakılmıştır. Ayrıca yer yer görülen ifade bozukluklanyla yarım bırakılmış birbiriyle ilgisiz cümlelere bakarak ese­rin tamamlanmadığını veya en azından temize çekilmediğini söylemek müm­kündür. Bu eksikliklerine rağmen. Lâle Devri’nde yetişen ve aynı zamanda Sg-fâyî ile Salim tezkirelerinde de yer alan şairlerle ilgili bazı ilâve bilgilerle daha sonraki dönemde yetişen şairlerin ha­yat hikâyelerini içine alan bir eser özelligine sahiptir. Bu yüzden, bilhassa ilgili olduğu dönem için tek kaynak duru­mundadır.

Âdâb-ı Zurefâ basılmamıştır. Bugün eserin dört nüshası bilinmektedir. Otuz sekiz şair ihtiva eden Süleymaniye Kütüphanesi’ndeki nüsha eksik olup “R” har­finde Râşid Efendi’nin biyografisinin bir kısmından başlamaktadır. Müellif hat­tı olan diğer nüsha ise tamdır. Bu nüshanın sayfa kenar­larında bazı ilâveler bulunmaktadır. Ali Cânib bu ilâvelerin Müstakimzâde’ye ait olduğunu delillerle ortaya koymuştur. Doksan dokuz varak olan bu nüshanın bazı yapraklan boştur. Eserin diğer iki nüshası. Millet Kütüphanesi ile İstanbul Üniversitesi Kütüphanesinde bulunmak­tadır. Sonuncu nüsha, Zihnî adlı bir müstensih tarafından, eksik bırakılan bilgi­ler ve şiir örnekleri tamamlanarak is­tinsah edilmiştir.