Acemi bin Ebubekir Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Acemî bin Ebî Bekr. XII. yüzyılda Azerbaycan’da yaşayan mimar.

Adına Nahcıvan’da Mü’mine Hatun Türbesi’ndeki bir kitabede rastlanmış­tır. 582 yılı Muharreminde (1186) yapı­mı biten türbenin kapı üstündeki kita­besinden, buranın Atabegler’den Şemseddin İldeniz tarafından yaptırıldığı öğrenilmektedir (bk. mü’mine hatun türbesi). Bu kitabede “Acemî bin Ebî Bekr el-Bennâ en-Nahcuvânî” olarak kaydedilen isminden mimarın veya tür­benin çok itinalı ve son derece zengin dış süslemesini yapan ustanın aslen Nahcıvanlı olduğu anlaşılmaktadır. Ki­tabeleri okuyan M. Hartmann, “Acemî” adının doğru olarak çözülebildiği husu­sunda tereddütlüdür. Aynı yerde Kümbed-i Ata Baba denilen, kitabesinde 557 yılı Şevvalinde (1162) yapıldığı belirtilen ve Atabegler’in ileri gelenlerinden Yû­suf b. Kasîr’e (Hartmann’a göre Ktısayr) ait türbenin de onun eseri olduğu Mayer tarafından ileri sürülmüşse de ya­yımlanan kitabede bu hususta bir açık­lık yoktur. Bazı kaynaklara göre, Mü’mi­ne Hatun, Şemseddin İldeniz’in zevcesi olmadan Selçuklu Hükümdarı II. Tuğrul Bey ile evli idi. Ancak kitabenin bazı kısımlarının noksan oluşu yüzünden bu hususlar karanlık kalmaktadır.

1880’lere kadar bu zengin süslemeli türbenin önünde çifte minareli büyük bir kapı. yakınında Atabegler’in sara­yı ile bir cami harabesi de bulunuyor­du. Böylece Mü’mine Hatun Türbesi bir külliyenin içinde idi. Türbe dışında ka­lan bütün yapılar geçen yüzyılın son­larına doğru tamamen ortadan kaldı­rılmıştır. Son yıllarda türbe restore edil­miş ise de külahı tamamlanmadan bı­rakılmış, etrafı da bir park halinde dü­zenlenmiştir. Türk sanatının en muh­teşem eserlerinden biri olan türbe, mi­marının üstün kabiliyetine işaret etmek­tedir.

Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi